Felietony

To największy drapieżnik, jaki kiedykolwiek żył na ziemiach polskich

Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!

Wyjątkowe znalezisko polskich paleontologów – doskonale zachowane kości wielkich gadów morskich z ery dinozaurów odkrył we wsi Krzyżanowice (woj. świętokrzyskie) dr Daniel Tyborowski z Muzeum Ziemi PAN wraz z zespołem. Badacze odkopali m.in. szczątki pliozaura – największego drapieżnika, jaki kiedykolwiek żył na terenie Polski.

Stanowisko archeologiczne znajduje się we wsi Krzyżanowice w okolicach Iłży (woj. świętokrzyskie). Właśnie tam naukowcy odkryli kilkaset szczątków sprzed 152 mln lat (czyli z okresu późnej jury). Paleontolodzy znaleźli kości wielkich gadów: żółwi morskich, przodków krokodyli, długoszyich plezjozaurów oraz olbrzymich pliozaurów.

Około 152 mln lat temu w umiarkowanie chłodnym i niezbyt głębokim morzu bujnie rozwijały się organizmy zasiedlające strefę dna i toni wodnej. Wśród najliczniejszych znajdowały się misternie ornamentowane muszle olbrzymich ślimaków, które stanowiły podstawę tamtejszego łańcucha pokarmowego. Największe z nich swą długością dochodziły do 30 centymetrów.

Zwierzętami, które polowały na duże ślimaki, były pierwotne żółwie morskie. Ich pancerze to najczęściej spotykane szczątki kostne w nowym stanowisku archeologicznym. W poszukiwaniu zdobyczy odmęty toni wodnej dostojnie penetrowały drapieżne gady morskie. Były wśród nich długoszyje elasmozaury oraz przodkowie współczesnych krokodyli, którzy dorastali do siedmiu metrów długości.

Wspieraj Fundację Magna Polonia! 🇵🇱

Nasz cel na 2024 rok to : 160 700 zł, zebraliśmy: 159 250,92 zł.
99%
Zobacz kto wparł nas tym miesiącu: Tutaj

Na szczycie łańcucha pokarmowego stały pliozaury – jurajskie superdrapieżniki. Odnalezione szczęki i zęby tych gadów świadczą o tym, że były to największe drapieżniki, jakie kiedykolwiek żyły na terenie Polski.

Na zdjęciu powyżej: rekonstrukcja późnojurajskiego ekosystemu z Krzyżanowic koło Iłży autorstwa Piotra Szczepaniaka. Olbrzymi pliozaur w pogoni za długoszyim elasmozaurem przepłasza grupkę pierwotnych morskich żółwi. Ilustracja: Muzeum Ziemi PAN w Warszawie.

– Osiągały ponad 10 m długości i mogły ważyć nawet kilkadziesiąt ton. Miały potężne, wielkie czaszki uzbrojone w masywne szczęki najeżone wielkimi, ostrymi zębami. Ich kończyny były w postaci płetw. Kości tych właśnie pliozaurów znaleźliśmy na północy Gór Świętokrzyskich – opowiada w rozmowie z PAP jeden z odkrywców, paleontolog dr Daniel Tyborowski z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie.

Swoje ustalenia opublikował wspólnie z dr. hab. Błażejem Błażejowskim z Instytutu Paleobiologii PAN w „Proceedings of the Geologists` Association”. Znaleziska dokonano na polu kukurydzy we wsi Krzyżanowice (woj. mazowieckie).

Oprócz kości pliozaurów paleontolodzy odkryli też kilka innych gatunków zwierząt z tej samej epoki. Są tam też plezjozaury (długoszyi kuzyni pliozaurów), żółwie czy przodkowie współczesnych krokodyli – te z Krzyżanowic osiągały nawet 6 metrów długości. W sumie naliczono kilkaset szczątków kostnych.

W ocenie naukowca takie nagromadzenie skamieniałości zwierząt jurajskich jest również unikatowe w skali świata.

W erze dinozaurów obszar Gór Świętokrzyskich był archipelagiem tropikalnych wysp. Były tam też ciepłe laguny i płytkie zbiorniki morskie.

– Właśnie w takim środowisku żyły odkryte przez nas morskie gady – opowiada naukowiec.

/informacje.pan.pl, Nauka w Polsce – PAP//

Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!