22 marca 1925 roku w Dąbrowie Górniczej urodził się ppor. Zdzisław Stanisław Badocha ps. „Żelazny”, żołnierz Armii Krajowej, w latach powojennych dowódca 2. szwadronu 5 Wileńskiej Brygady AK.
Jakkolwiek urodził się w Dąbrowie Górniczej, przez większą część życia związany był z Wileńszczyzną. Jego ojciec, Roman Badocha, był podoficerem Korpusu Ochrony Pogranicza. Dzieciństwo przyszły dowódca 2. szwadronu 5 Wileńskiej Brygady AK spędził w Czudzinie w powiecie Łuniniec. W roku 1937 lub 1938 jego rodzina zamieszkała w Nowych Święcianach, co było związane ze służbą ojca w KOP. Badocha uczęszczał do Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w tym mieście. Od lutego 1938 należał też do ZHP – do drużyny harcerskiej im. B. Głowackiego.
W czerwcu 1942 włączył się w działalność konspiracyjną w szeregach Armii Krajowej na Wileńszczyźnie, w 23. Ośrodku Dywersyjnym Ignalino-Nowe Święciany. Przed majem 1943 objął dowództwo jednego z patroli tegoż ośrodka. Zagrożony aresztowaniem, od maja 1944 r. dołączył do plutonu sierż. Mieczysława Kitkiewicza ps. „Kitka” 5. Wileńskiej Brygady AK, którą dowodził mjr. Zygmunt Szendzielarz ps. „Łupaszka”.
6 lipca jego oddział przeszedł do Puszczy Grodzieńskiej, gdzie 23 lipca w okolicach miejscowości Porzecze został otoczony wraz z całą 5. Brygadą przez Sowietów. Brygadzie jednak udało się rozproszyć. Badocha wraz z innymi żołnierzami swojego plutonu przedostał się na początku sierpnia w rejon Białegostoku. Tam został wcielony do 4. zapasowego pułku piechoty, stacjonującego w Dojlidach. W październiku zdezerterował z niego i przyłączył się w Kieturykach do odtwarzanej przez mjr. Z. Szendzielarza 5. Brygady Wileńskiej.
Na początku 1945 został dowódcą plutonu w 4. szwadronie por. Mariana Plucińskiego ps. „Mścisław”. Odtąd nieprzerwanie uczestniczył w walkach z oddziałami KBW, UB, MO i LWP oraz NKWD. W kwietniu jego oddział operował w rejonie Bielska Podlaskiego, Białowieży i Hajnówki. W maju – po koncentracji 1. i 4. szwadronu w Oleksinie – przeszedł na lewy brzeg Bugu, gdzie jego oddział działał do początku września (głównie na obszarze powiatu Sokołów Podlaski). 22 maja dostał awans do stopnia kaprala, a 15 sierpnia – do stopnia podporucznika. 7 września w Stoczku rozkazem Komendy Okręgu Białostockiego AK oddziały 5. Brygady zostały zdemobilizowane.
Na przełomie lutego i marca 1946 5. Brygada Wileńska wznowiła działania zbrojne. Podporucznik Badocha objął funkcję dowódcy patrolu bojowego. Na jego czele przeprowadził szereg akcji na terenie województwa gdańskiego i szczecińskiego. Na pocz. kwietnia – po reorganizacji 5. Brygady – został dowódcą 2. szwadronu, z którym przeprowadził wiele udanych akcji przeciw UB i MO.
Komuniści rzucili przeciw niemu ogromne siły. 10 czerwca 1946 roku zaatakowała go grupa operacyjna UB i MO, ale szwadronowi ppor. „Żelaznego” udało się wyrwać. W boju tym zginęło 2 funkcjonariuszy UB i 3 milicjantów . Ppor. Badocha został jednak ranny. Przewieziono go na leczenie do majątku Czernin koło Sztumu. Niedługo potem „Żelazny” został wydany przez aresztowaną wcześniej przez UB łączniczkę Reginę Żylińską ps. „Regina”. 28 czerwca kilkunastoosobowa grupa operacyjna UB i MO z Malborka otoczyła majątek, zamierzając aresztować Badochę. Ten próbował wydostać się z okrążenia, ostrzeliwując się. Zginął trafiony odłamkiem granatu.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
