Już w 2004 r. do lasów Nadleśnictwa Pisz (RDLP w Białymstoku) zostały wypuszczone pierwsze rysie. W ostatnich latach drapieżniki te były widywane na terenie kilku tamtejszych leśnictw.
Nadleśnictwo Pisz od ponad 10 lat współpracuje z Parkiem Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie w zakresie reintrodukcji rysia metodą „born to be free” opracowaną przez dr. Andrzeja Krzywińskiego. Pierwsze rysie reintrodukowane tą metodą zostały wprowadzone do przyrody w 2004 r. Przez kolejne lata (2004-2018) w regionie Pojezierza Mazurskiego tą samą metodą wprowadzono 30 osobników.
„Born to be free” opiera się na stopniowej adaptacji młodych rysi do środowiska naturalnego. W tym celu w lasach Puszczy Piskiej wybudowano woliery, w których przed okresem rui umieszcza się dorosłe osobniki.
Woliery są tak skonstruowane, że rodzące się w nich młode od pierwszych dni życia mogą wychodzić na zewnątrz przez niewielki otwór. Jest on jednak zbyt mały, by mogły wydostać się przez niego dorosłe osobniki.
Młode od urodzenia korzystają z wolności poznając środowisko, w którym później będą żyły. Przez kilka pierwszych miesięcy życia młode rysie mają bezpośredni kontakt z matką, przebywającą w wolierze. Wejście do woliery jest zamykane po około 4 – 5 miesiącach – w czasie, gdy młode rysie przestają już korzystać z mleka matki. Dorastające rysie przebywają w bliskiej okolicy woliery, gdzie są dokarmiane, utrzymując kontakt z matką do momentu usamodzielnienia (około 1 rok). Kontakt z człowiekiem jest ograniczony do minimum, dzięki czemu rysie rodzące się w wolierze nabywają cech zwierząt dzikich i z reguły unikają człowieka.
Nadleśnictwo Pisz wydzierżawia PDZ w Kadzidłowie teren do prowadzenia badań. Obecnie na dzierżawionym terenie jednego z leśnictw znajduje się woliera, w której prowadzone są próby rozmnożenia osobników rysia przywiezionych z zagranicy. Podobne woliery rozmieszczone są także w innych nadleśnictwach Puszczy Piskiej.
Nadleśnictwo rozważa wzięcie udziału w innym projekcie – „Rozszerzenie zasięgu populacji rysia bałtyckiego w północnej Polsce”, którego pomysłodawcą jest Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze wraz z Fundacją WWF Polska. Projekt ma polegać na przeniesieniu na tereny północnej Polski ok. 60 zwierząt urodzonych w niewoli (m.in. z Niemiec, Austrii, Łotwy i Estonii, a także z własnej hodowli prowadzonej w oparciu o rysie przebywające w zagrodach hodowlano-pokazowych Zachodniopomorskiego Towarzystwa Przyrodniczego). W ramach projektu powstaną zagrody adaptacyjne, zagrody wypuszczeniowe oraz ośrodek rehabilitacji.
Ryś euroazjatycki jest jednym z największych drapieżników w Europie. W Polsce jest gatunkiem rzadkim i objętym ścisłą ochroną gatunkową. Dużym zagrożeniem dla dorosłych zwierząt jest m.in. kłusownictwo.
Rysie giną we wnykach na sarny i jelenie stawianych przez kłusowników, gdyż drapieżniki podążają po ścieżkach tych zwierząt i wpadają w pętle.
Kolejnym czynnikiem jest rozwój infrastruktury komunikacyjnej: drogi i linie kolejowe. Co roku rejestruje się kilka przypadków rysi zabitych przez samochody i pociągi.
Również odizolowanie populacji spowodowane brakiem możliwości migracji między większymi kompleksami leśnymi. Kompleksy te są oddzielone od siebie dużymi obszarami bezleśnymi, polami uprawnymi i łąkami, co praktycznie uniemożliwia przemieszczanie się rysi między nimi.
#Ryś na ambonie, przy kombajnie, a teraz i w mieście – takie widoki w #RDLPwPile powoli przestają dziwić😉Choć te piskie rysie nie lgną tak do obiektywu, to tamtejsi #leśnicy regularnie je widują, co świadczy o sukcesie programu, o którym więcej tutaj 👇https://t.co/0OBlKM7TxU pic.twitter.com/Z3wJ4mnr6P
— Lasy Państwowe (@LPanstwowe) January 28, 2021
Długość ciała dorosłego osobnika może dochodzić do 150 cm, w tym ok. 20 cm przypada na krótki ogon. Masa ciała wynosi od 12 do 35 kg, średnio ok. 20 kg. Wyraźny dymorfizm płciowy, samce większe od samic.
Ogon krótki, tępo zakończony, z charakterystycznym czarnym końcem. Uszy trójkątne i sterczące, szerokie u podstawy i zakończone pędzelkami sztywnych, czarnych włosów. Sierść gęsta i jedwabista. Górna strona ciała ciemniejsza, najczęściej brązowo-rudo-szara, brzuch białokremowy. Rysie karpackie mają natomiast futro z wyraźnymi czarnymi plamami, a rysie nizinne są ubarwione bardziej jednolicie, ze słabymi cętkami tylko na łapach.
Ryś ma krępy tułów, okrągłą głowę, krótką szyję, kończyny długie i silnie umięśnione, z szerokimi łapami.
Ruja u rysi występuje raz w roku od końca stycznia do marca. Wówczas znacząco powiększają się areały samców, które starają się kopulować z jak największą liczbą samic.
Średni okres trwania ciąży ok. 70 dni. Młode rodzą się najczęściej w maju, zwykle 2-3 osobniki. Przychodzą na świat ślepe, otwierają oczy w drugim tygodniu życia. Tylko samica opiekuje się potomstwem. Przez dwa pierwsze miesiące życia młode przebywają w legowisku, potem matka przenosi je do tymczasowych ukryć. Podrastające rysie uczą się polować obserwując matkę, a potem jej pomagając.
Młode przebywają z matką, aż do następnej rui i zmuszone są podjąć samodzielne życie w wieku 9-11 miesięcy.
Ryś jest mięsożerny. Dzienne zapotrzebowanie dorosłego osobnika wynosi do 2,5 kg mięsa. Podstawowym pokarmem tego drapieżnika są dzikie ssaki kopytne, przede wszystkim sarny, ale także jelenie. Mniejsze gatunki zdobyczy (zające, patki, gryzonie) tylko uzupełniają dietę, zwłaszcza w okresie letnim.
Ryś jest zwierzęciem zamieszkującym duże kompleksy leśne i prowadzi bardzo skryty tryb życia. Zwierzę o aktywności nocnej, w ciągu dnia odpoczywa i śpi. W miejscach spokojnych oraz w czasie zwiększonego zapotrzebowania na pokarm (zima, wychowywanie młodych) bywa także aktywny w dzień. Długość dobowej wędrówki może przekraczać 20 km, najczęściej do 10 km. Rysie, oprócz kotek z podrośniętymi młodymi i par podczas marcowania, polują samotnie. Wykorzystując naturalną osłonę podszytu, leżących drzew, podkradają się jak najbliżej do upatrzonej ofiary, aby następnie błyskawicznie ją dopaść i zabić. Po upolowaniu większej zdobyczy mogą przebywać w jej pobliżu nawet kilka dni.
/lasy.gov.pl/
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
