Naukowcom udało się odkryć i zbadać najdalsze jak dotąd źródło emisji radiowej. Jest nim kwazar – obiekt z potężnymi dżetami, od którego światło biegnie aż 13 miliardów lat. O odkryciu poinformowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).
Kwazary to bardzo jasne obiekty znajdujące się w centrach niektórych galaktyk widoczne w bardzo dalekim kosmosie. Można o nich powiedzieć, że to rodzaj aktywnych galaktyk. Nazwa wywodzi się w języku angielskim od „quasi-stellar radio source” (quasar), czyli „obiekt gwiazdopodobny emitujący fale radiowe”. Kwazary na niebie pozornie przypominają gwiazdy, ale są niezwykle potężnymi źródłami promieniowania.
Nowo odkryty przez astronomów kwazar otrzymał oznaczenie P172+18. Znajduje się tak daleko, że wysłane przez niego światło potrzebuje aż 13 miliardów lat, aby dotrzeć do Ziemi. Tym samym widzimy go w stanie, w jakim był, gdy Wszechświat miał jedynie około 780 milionów lat. Przy czym znane są nieco dalsze kwazary, ale to najdalszy przypadek, w którym udało się zidentyfikować charakterystyczne oznaki istnienia dżetów radiowych. Jedynie około 10 proc. kwazarów posiada dżety jasno świecące na falach radiowych. Takie kwazary nazywane są „radiowo głośnymi”.
We wnętrzu kwazara znajduje się czarna dziura, która „konsumuje” otaczający ją gaz. W procesie tym uwalniana jest gigantyczna energia, co pozwala na dostrzeżenie obiektu z bardzo daleka. Czarna dziura w kwazarze P172+18 ma około 300 milionów mas Słońca.
Astronomowie przypuszczają, że istnieje związek pomiędzy gwałtownym wzrostem supermasywnych czarnych dziur, a potężnymi dżetami radiowymi dostrzeganymi w kwazarach takich, jak wspomniany rekordzista. Dżety mogą zaburzać gaz wokół czarnej dziury, powodując większe tempo jego opadania. Zbadanie tego typu obiektów może pozwolić odpowiedzieć na pytanie w jaki sposób we wczesnym Wszechświecie tak szybko po Wielkim Wybuchu rozrosły się supermasywne czarne dziury.
Odkrycia dokonali Chiara Mazzucchelli (stażystka w Europejskim Obserwatorium Południowym) i Eduardo Bañados (z niemieckiego Instytutu Maxa Plancka ds. Astronomii). Odkrywcy sądzą, że obiekt ten może być jednym z wielu, jakie uda się znaleźć. Być może będą to nawet jeszcze odleglejsze obiekty.
Obiekt, po identyfikacji jako źródło radiowe, rozpoznano jako kwazar w wyniku obserwacji Teleskopem Magellana w Obserwatorium Las Campanas w Chile. Jednak czas obserwacji był zbyt krótki, aby uzyskać więcej szczegółów. Dopiero dalsze obserwacje innymi teleskopami pozwoliły ustalić kluczowe parametry kwazara. Użyto Bardzo Dużego Teleskop (VLT) w Chile należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego, sieci radioteleskopów Very Large Array (VLA) należącej do amerykańskiego National Radio Astronomy Observatory oraz Teleskopu Kecka w USA.
/Nauka z Polsce – PAP/
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
