Przywódca afgańskich Turków, marsz. Abdul Raszid Dostum, przybył wczoraj do miasta Mazar-i Szarif, głównego bastionu obrony sił rządowych w północnym Afganistanie. Zapewnił on, że walka nie jest jeszcze skończona i że północny Afganistan zostanie oczyszczony z Talibów.
🇦🇫
🔴Raşid Dostum: Taliban'ı kuzeyde temizleyeceğiz, kaçıcak yerleri yok.🔴Rashid Dostum: We will clean Taliban on north, they have nowhere to run. pic.twitter.com/ifYrLDwD3O
— Momchil Ilker Ivanov (@momchil_ivanov1) August 11, 2021
Miasto Mazar-i Szarif wywodzi swoją nazwę („grób świętego”) od słynnego grobowca kalifa Ali’ego, zięcia proroka Mahometa, nad którym w XV wieku wzniesiono pokryty błękitnymi kafelkami meczet i świątynię. Tradycja afgańska głosi, że grobowiec został po raz pierwszy odkryty przez objawienie w XII wieku. Grobowiec jest czczony przez wszystkich muzułmanów, zwłaszcza szyitów.
W XII wieku Mazar-i Szarif stało się stolicą tureckiego imperium, rozciągającego się między miastem Herat a masywem Hindukuszu i po rzekę Amu-daria na północy, zniszczonego w czasie najazdu Czyngis-chana około 1220 roku.
Obecnie Mazar-i Szarif jest największym miastem w północnym Afganistanie i jednocześnie stolicą prowincji Balch, w której dominują Tadżycy, ale która licznie zamieszkała jest też przez Pasztunów i Uzbeków.
Do lipca Talibowie koncentrowali się na “oczyszczaniu” z sił rządowych terenów wiejskich oraz małych miasteczek, zasadniczo (z drobnymi wyjątkami) “oszczędzając” stolice prowincji. Później przyszedł jednak czas i na nie… W szczególności udało się Talibom przejąć, poza terenami pasztuńskimi, terytoria zamieszkałe przez Tadżyków, a częściowo także przez Uzbeków.
Wedle stanu na koniec lipca, poza stolicami prowincji i mniejszymi izolowanymi punktami, w rękach sił rządowych wciąż jeszcze znajdował się stosunkowo duży obszar w centralnej części kraju (na zachód od Kabulu), łączący się z Kabulem oraz nieco mniejszą enklawą na północ od stolicy Afganistanu. Są to tereny zamieszkałe w większości przez Pasztunów i Hazarów, przy czym ci pierwsi w większości identyfikują się z Talibami, a tym drugim zasadniczo nie jest po drodze ani z Talibami, ani z rządem w Kabulu. Także na południe i na wschód od Kabulu, przy granicy z Pakistanem, istniały niewielkie enklawy kontrolowane przez siły rządowe, przy czym w tym przypadku chodzi o terytoria pasztuńskie.
Istotne znaczenie operacyjne mogły mieć pozostające poza kontrolą Talibów spore fragmenty leżących na północy kraju prowincji Samangan, Balch i Dżozdżan, zamieszkałych w większości przez Turków (Uzbeków i Turkmenów), zwłaszcza w kontekście obsadzenia przez wojska tureckie lotniska w Kabulu. O ile bowiem – co zostało już wspomniane – pozostałe państwa NATO w obliczu rosnącej siły Talibów zdecydowały się wycofać swe wojska z Afganistanu, o tyle Turcja postanowiła swój kontyngent tam pozostawić.
Przypomnijmy, że Afganistan podzielony jest na 34 prowincje. W pierwszych dniach sierpnia Talibowie przejęli niemal pełną kontrolę nad miastem Laszkargah, stolicą prowincji Helmand, gdzie siły rządowe utrzymywały się już tylko w kilku izolowanych i broniących się w okrążeniu punktach. Już wcześniej Talibowie zajęli znaczne części Heratu, Kandaharu i Ghazni.
5 sierpnia Talibowie opanowali spore fragmenty miasta Kalat (stolicy prowincji Zabol, w południowo-wschodniej części kraju). W tym samym czasie przypuścili oni szturm na Zarandż, stolicę prowincji Nimroz, w południowo-zachodniej części kraju, które zdobyli 6 sierpnia. Była to pierwsza stolica prowincji, która w całości znalazła się w ich władaniu.
***
Tymczasem wróćmy do tematu wspomnianych już miejscowych Turków. Otóż w Afganistanie mieszkają liczne społeczności tureckie – składają się na nie Uzbecy (ok. 3 milionów), Turkmeni (ok. 1 mln) i Kirgizi (kilkaset tysięcy). W północnej części Afganistanu, wzdłuż granicy z Turkmenistanem i Uzbekistanem, Turcy stanowią miejscami zdecydowaną większość ludności.
Niekwestionowanym przywódcą afgańskich Turków jest były wiceprezydent Afganistanu marsz. Abdul Raszid Dostum, który w przeszłości wykonywał różne wolty. Wcale nie jest niemożliwe, że mógłby on dogadać się z Talibami, ale na razie Talibowie zdają się nie brać tego pod uwagę. W tych okolicznościach zapowiedział on utworzenie niepodległego Południowego Turkiestanu, który miałby obejmować tereny, na których Uzbecy i Turkmeni stanowią większość ludności.
Afganistan’da Raşid Dostum liderliğindeki Türkler, Taliban’ın kendi bölgelerine saldırması halinde bağımsız Güney Türkistan Cumhuriyetini ilan edeceklerini duyurdular. pic.twitter.com/YGXAoWSVWJ
— Hasan Tahsin (@TahsinnHasan) July 10, 2021
Obecnie mianowany w maju 2020 roku marszałkiem “Generał Dostum” odgrywa kluczową rolę w siłach zbrojnych podległych rządowi w Kabulu. Ich los zdaje się być jednak przesądzony. Zresztą znaczna część terytoriów zamieszkałych przez Uzbeków i Turkmenów znajduje się obecnie pod kontrolą Talibów. W połowie lipca podjęli oni natarcie na stolicę prowincji Dżozdżan i zarazem nieformalną stolicę Południowego Turkiestanu, czyli miasto Szebergan.
Po początkowych sukcesach natarcie utknęło, ale 4 sierpnia zostało wznowione, przy czym Talibowie równocześnie z natarciem na stolicę prowincji Dżozdżan ruszyli na Sar-e Pol, stolicę prowincji o tej samej nazwie….
W Sar-e Pol Talibowie prowadzili natarcie na czterech kierunkach, sukcesywnie zbliżając się do centrum, miasta…
Sar-e Pol: Talibowie prowadzą natarcie na czterech kierunkach, posuwając się do centrum, miasta
Z kolei w stolicy prowincji Dżozdżan Talibowie przełamali obronę i w szybkim tempie dotarli do centrum miasta…
Khair Khanah and Arab Khanah under #Taliban control. Air strikes targeted city’s center. Reports of #USA participation #Jawzjan #Afghanistan pic.twitter.com/qnXUxUfpbV
— Dr. Drexluddin Khan Spiveyzai Kayani (Drexy Baba) (@RisboLensky) August 6, 2021
6 sierpnia zdobyli oni między innymi Pałac Dstuma, czym nie omieszkali się szybko pochwalić, zamieszczając w internecie szereg filmikóq:
همدا اوس طالبان شبرغان کي،دوستم کابل کي. pic.twitter.com/gCq4d3uBkw
— Mansoor Sahil (@Mansoor80203813) August 6, 2021
W tym momencie tureckie milicje wciąż jeszcze broniły się w budynku władz prowincji i w komendzie policji, a także w szeregu innych obiektach, ale – jak poinformowali Talibowie – wkrótce i one zostały przez nich zdobyte. Tureckie milicje, dowodzone przez Jara Mohammada, syna marszałka Dostuma, miały wycofać się z miasta…
#BREAKING :Moments ago, the police headquarters in Sheberghan city, the capital of Jawzjan province, was completely conquered by #Taliban. pic.twitter.com/acP0tmdmof
— Tariq Ghazniwal (@TGhazniwal) August 6, 2021
Wkrótce jednak stało się jasne, że te doniesienia te okazały się przedwczesne. Zarówno komenda policji, jak i siedziba władz prowincji, a także więzienie i wiele innych obiektów w mieście wciąż były w rękach tureckich milicji. Co więcej te oddziały, które wycofały się z miasta, otrzymawszy posiłki i przegrupowawszy się, ponownie wstąpiły w bój. W rezultacie udało im się wyprzeć oddziały Talibów z centrum miasta.
Police HQ is in hands of SOF’s who were sent from #Kabul https://t.co/4jHRvwRsVP
— Dr. Drexluddin Khan Spiveyzai Kayani (Drexy Baba) (@RisboLensky) August 6, 2021
Rano, 7 sierpnia Talibowie podjęli kolejne natarcie, które uwieńczone zostało powodzeniem. Oddziały syna marsz. Dostuma zmuszone zostały do wycofania się z miasta. Wspomniane uprzednio budynki znalazły się w rękach Talibów, na dowód czego zamieścili oni w internecie liczne zdjęcia i filmy…
#BREAKING :#Taliban have broken the prison in Sheberghan, the capital of #Jawzjan province, all prisoners have released. pic.twitter.com/XcLIvMZHyo
— Tariq Ghazniwal (@TGhazniwal) August 7, 2021
Taliban captured Gen Dostam’s spatial forces Unit in Shabrghan city pic.twitter.com/lEBym89V1a
— Tariq Ghazniwal (@TGhazniwal) August 7, 2021
Taliban in governor office of Jawzjan in Center of Shabrghan city … pic.twitter.com/nQWfn9dscP
— Tariq Ghazniwal (@TGhazniwal) August 7, 2021
$UPDATE: Taliban captured police headquarter of #Shabrghan city of Jozjan pic.twitter.com/S7TmTVdCwR
— Tariq Ghazniwal (@TGhazniwal) August 7, 2021
Taliban captured vehicle of Gen Dosm son Yar Muhammad Dostm … pic.twitter.com/sRR8ZgHNTj
— Tariq Ghazniwal (@TGhazniwal) August 7, 2021
Po zdobyciu stolicy prowincji Dżozdżan Talibowie przejęli kontrolę nad centrum dystryktu Khaja Dokuh, w tejże prowincji. Żołnierze broniący tego dystryktu wycofali się.
Rano, 8 sierpnia Talibowie poinformowali, że walki o Sar-e-Pol zakończyły się zdobyciem przez nich całego miasta.
#BreakingNews : Saripul capital conquered by #Taliban. pic.twitter.com/0JBetT848A
— Tariq Ghazniwal (@TGhazniwal) August 8, 2021
Police headquarter of Sar-e-Pul pic.twitter.com/VSLdEgrE6n
— Tariq Ghazniwal (@TGhazniwal) August 8, 2021
Już wcześniej, mianowicie 7 sierpnia Talibowie rozpoczęli natarcie na miasto Kunduz, kolejną stolicę prowincji na północy Afganistanu. 8 sierpnia, rano pojawiła się informacja, że miasto zostało przez nich zdobyte.
#Taliban entered #Kunduz center #Afghanistan pic.twitter.com/CgsuBTuVkb
— Dr. Drexluddin Khan Spiveyzai Kayani (Drexy Baba) (@RisboLensky) August 8, 2021
City itself was captured by #Taliban Only airport is in ANA hands #Afghanistan pic.twitter.com/Jtvl9rEpca
— Dr. Drexluddin Khan Spiveyzai Kayani (Drexy Baba) (@RisboLensky) August 8, 2021
Równocześnie ruszyło natarcie na Talokan, stolicę prowincji Tachar. Talibowie rozpoczęli atak 8 sierpnia nad ranem. Szybko przerwali linię obrony, zmuszając siły rządowe do wycofania się do centrum miasta, gdzie próbowały one stawiać opór, walcząc w okrążeniu…
#Takhar capital semi deserted. ANA forces concentrated in city’s center #Afghanistan pic.twitter.com/PHXZ3VS47b
— Dr. Drexluddin Khan Spiveyzai Kayani (Drexy Baba) (@RisboLensky) August 8, 2021
Ale i tu walki nie trwały długo. Wkrótce całe miasto znalazła się pod kontrolą mudżahedinów. Była to już piąta stolica prowincji w pełni kontrolowana przez siły Talibów.
#BreakingNews : #Taliban conquered #Taloqan capital city of #Takhar prvoince… pic.twitter.com/gu73jmHoyv
— Tariq Ghazniwal (@TGhazniwal) August 8, 2021
Dodajmy, że sporej części broniących się w okrążeniu żołnierzy afgańskich sił rządowych udało się przebić przez pierścień okrążenia i wydostać w ten sposób z miasta. Większość z nich potem jednak zdezerterowała, a część nawet przyłączyła się do Talibów…
Po zdobyciu miast Szebergan, Kunduz, Sar-e Pol i Talokan Talibowie uderzyli na trzy kolejne stolice prowincji na północy Afganistanu, by w ten sposób ostatecznie zamknąć temat Południowego Turkiestanu.
Talibowie nacierają na Mazar-i Szarif, największe miasto północnego Afganistanu
9 sierpnia praktycznie bez walki Talibowie zajęli miasto Ajbak, stolicę prowincji Samangan. Następnego dnia po ciężkich walkach zdobyli oni miasto Pol-e Chomri (stolicą prowincji Baghlan). Wc toku jest operacja mająca na celu przejęcie kontroli nad Mazar-i Szarif (stolicą prowincji Balch).
Video from #Samangan capital #Afghanistan pic.twitter.com/Bg9co3K5v7
— Dr. Drexluddin Khan Spiveyzai Kayani (Drexy Baba) (@RisboLensky) August 9, 2021
Tymczasem zanim jeszcze dobiegły końca wali o Pol-e Chomri, Talibowie ruszyli na stolicę prowincji Farah, na zachodzie kraju, nad którą po zaciętym boju również przejęli kontrolę…
#IEA technical in #Farah via @TGhazniwal #Afghanistan pic.twitter.com/dqUVeg2LK3
— Dr. Drexluddin Khan Spiveyzai Kayani (Drexy Baba) (@RisboLensky) August 10, 2021
A w nocy zdobyli jeszcze miasto Fajzabad, stolicę zamieszkałej w większości przez Tadżyków prowincji Badachszan, w północno-wschodniej części kraju…
Wojciech Kempa
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!