Wiadomości

Przywódca afgańskich Turków zapewnia, że walka jeszcze nie jest skończona

Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!

Przywódca afgańskich Turków, marsz. Abdul Raszid Dostum, przybył wczoraj do miasta Mazar-i Szarif, głównego bastionu obrony sił rządowych w północnym Afganistanie. Zapewnił on, że walka nie jest jeszcze skończona i że północny Afganistan zostanie oczyszczony z Talibów.

Miasto Mazar-i Szarif wywodzi swoją nazwę („grób świętego”) od słynnego grobowca kalifa Ali’ego, zięcia proroka Mahometa, nad którym w XV wieku wzniesiono pokryty błękitnymi kafelkami meczet i świątynię. Tradycja afgańska głosi, że grobowiec został po raz pierwszy odkryty przez objawienie w XII wieku. Grobowiec jest czczony przez wszystkich muzułmanów, zwłaszcza szyitów.

W XII wieku Mazar-i Szarif stało się stolicą tureckiego imperium, rozciągającego się między miastem Herat a masywem Hindukuszu i po rzekę Amu-daria na północy, zniszczonego w czasie najazdu Czyngis-chana około 1220 roku.

Obecnie Mazar-i Szarif jest największym miastem w północnym Afganistanie i jednocześnie stolicą prowincji Balch, w której dominują Tadżycy, ale która licznie zamieszkała jest też przez Pasztunów i Uzbeków.

Do lipca Talibowie koncentrowali się na “oczyszczaniu” z sił rządowych terenów wiejskich oraz małych miasteczek, zasadniczo (z drobnymi wyjątkami) “oszczędzając” stolice prowincji. Później przyszedł jednak czas i na nie… W szczególności udało się Talibom przejąć, poza terenami pasztuńskimi, terytoria zamieszkałe przez Tadżyków, a częściowo także przez Uzbeków.

Wedle stanu na koniec lipca, poza stolicami prowincji i mniejszymi izolowanymi punktami, w rękach sił rządowych wciąż jeszcze znajdował się stosunkowo duży obszar w centralnej części kraju (na zachód od Kabulu), łączący się z Kabulem oraz nieco mniejszą enklawą na północ od stolicy Afganistanu. Są to tereny zamieszkałe w większości przez Pasztunów i Hazarów, przy czym ci pierwsi w większości identyfikują się z Talibami, a tym drugim zasadniczo nie jest po drodze ani z Talibami, ani z rządem w Kabulu. Także na południe i na wschód od Kabulu, przy granicy z Pakistanem, istniały niewielkie enklawy kontrolowane przez siły rządowe, przy czym w tym przypadku chodzi o terytoria pasztuńskie.

Istotne znaczenie operacyjne mogły mieć pozostające poza kontrolą Talibów spore fragmenty leżących na północy kraju prowincji Samangan, Balch i Dżozdżan, zamieszkałych w większości przez Turków (Uzbeków i Turkmenów), zwłaszcza w kontekście obsadzenia przez wojska tureckie lotniska w Kabulu. O ile bowiem – co zostało już wspomniane – pozostałe państwa NATO w obliczu rosnącej siły Talibów zdecydowały się wycofać swe wojska z Afganistanu, o tyle Turcja postanowiła swój kontyngent tam pozostawić.

Przypomnijmy, że Afganistan podzielony jest na 34 prowincje. W pierwszych dniach sierpnia Talibowie przejęli niemal pełną kontrolę nad miastem Laszkargah, stolicą prowincji Helmand, gdzie siły rządowe utrzymywały się już tylko w kilku izolowanych i broniących się w okrążeniu punktach. Już wcześniej Talibowie zajęli znaczne części Heratu, Kandaharu i Ghazni.

5 sierpnia Talibowie opanowali spore fragmenty miasta Kalat (stolicy prowincji Zabol, w południowo-wschodniej części kraju). W tym samym czasie przypuścili oni szturm na Zarandż, stolicę prowincji Nimroz, w południowo-zachodniej części kraju, które zdobyli 6 sierpnia. Była to pierwsza stolica prowincji, która w całości znalazła się w ich władaniu.

***

Tymczasem wróćmy do tematu wspomnianych już miejscowych Turków. Otóż w Afganistanie mieszkają liczne społeczności tureckie – składają się na nie Uzbecy (ok. 3 milionów), Turkmeni (ok. 1 mln) i Kirgizi (kilkaset tysięcy). W północnej części Afganistanu, wzdłuż granicy z Turkmenistanem i Uzbekistanem, Turcy stanowią miejscami zdecydowaną większość ludności.

Niekwestionowanym przywódcą afgańskich Turków jest były wiceprezydent Afganistanu marsz. Abdul Raszid Dostum, który w przeszłości wykonywał różne wolty. Wcale nie jest niemożliwe, że mógłby on dogadać się z Talibami, ale na razie Talibowie zdają się nie brać tego pod uwagę. W tych okolicznościach zapowiedział on utworzenie niepodległego Południowego Turkiestanu, który miałby obejmować tereny, na których Uzbecy i Turkmeni stanowią większość ludności.

Obecnie mianowany w maju 2020 roku marszałkiem “Generał Dostum” odgrywa kluczową rolę w siłach zbrojnych podległych rządowi w Kabulu. Ich los zdaje się być jednak przesądzony. Zresztą znaczna część terytoriów zamieszkałych przez Uzbeków i Turkmenów znajduje się obecnie pod kontrolą Talibów. W połowie lipca podjęli oni natarcie na stolicę prowincji Dżozdżan i zarazem nieformalną stolicę Południowego Turkiestanu, czyli miasto Szebergan.

Talibowie nacierają na stolicę afgańskich Turków

Po początkowych sukcesach natarcie utknęło, ale 4 sierpnia zostało wznowione, przy czym Talibowie równocześnie z natarciem na stolicę prowincji Dżozdżan ruszyli na Sar-e Pol, stolicę prowincji o tej samej nazwie….

Talibowie wznowili ofensywę na północy Afganistanu

W Sar-e Pol Talibowie prowadzili natarcie na czterech kierunkach, sukcesywnie zbliżając się do centrum, miasta…

Sar-e Pol: Talibowie prowadzą natarcie na czterech kierunkach, posuwając się do centrum, miasta

Z kolei w stolicy prowincji Dżozdżan Talibowie przełamali obronę i w szybkim tempie dotarli do centrum miasta…

6 sierpnia zdobyli oni między innymi Pałac Dstuma, czym nie omieszkali się szybko pochwalić, zamieszczając w internecie szereg filmikóq:

W tym momencie tureckie milicje wciąż jeszcze broniły się w budynku władz prowincji i w komendzie policji, a także w szeregu innych obiektach, ale – jak poinformowali Talibowie – wkrótce i one zostały przez nich zdobyte. Tureckie milicje, dowodzone przez Jara Mohammada, syna marszałka Dostuma, miały wycofać się z miasta…

Wkrótce jednak stało się jasne, że te doniesienia te okazały się przedwczesne. Zarówno komenda policji, jak i siedziba władz prowincji, a także więzienie i wiele innych obiektów w mieście wciąż były w rękach tureckich milicji. Co więcej te oddziały, które wycofały się z miasta, otrzymawszy posiłki i przegrupowawszy się, ponownie wstąpiły w bój. W rezultacie udało im się wyprzeć oddziały Talibów z centrum miasta.

Rano, 7 sierpnia Talibowie podjęli kolejne natarcie, które uwieńczone zostało powodzeniem. Oddziały syna marsz. Dostuma zmuszone zostały do wycofania się z miasta. Wspomniane uprzednio budynki znalazły się w rękach Talibów, na dowód czego zamieścili oni w internecie liczne zdjęcia i filmy…

Po zdobyciu stolicy prowincji Dżozdżan Talibowie przejęli kontrolę nad centrum dystryktu Khaja Dokuh, w tejże prowincji. Żołnierze broniący tego dystryktu wycofali się.

Rano, 8 sierpnia Talibowie poinformowali, że walki o Sar-e-Pol zakończyły się zdobyciem przez nich całego miasta.

Już wcześniej, mianowicie 7 sierpnia Talibowie rozpoczęli natarcie na miasto Kunduz, kolejną stolicę prowincji na północy Afganistanu. 8 sierpnia, rano pojawiła się informacja, że miasto zostało przez nich zdobyte.

Równocześnie ruszyło natarcie na Talokan, stolicę prowincji Tachar. Talibowie rozpoczęli atak 8 sierpnia nad ranem. Szybko przerwali linię obrony, zmuszając siły rządowe do wycofania się do centrum miasta, gdzie próbowały one stawiać opór, walcząc w okrążeniu…

Ale i tu walki nie trwały długo. Wkrótce całe miasto znalazła się pod kontrolą mudżahedinów. Była to już piąta stolica prowincji w pełni kontrolowana przez siły Talibów.

Dodajmy, że sporej części broniących się w okrążeniu żołnierzy afgańskich sił rządowych udało się przebić przez pierścień okrążenia i wydostać w ten sposób z miasta. Większość z nich potem jednak zdezerterowała, a część nawet przyłączyła się do Talibów…

Po zdobyciu miast Szebergan, Kunduz, Sar-e Pol i Talokan Talibowie uderzyli na trzy kolejne stolice prowincji na północy Afganistanu, by w ten sposób ostatecznie zamknąć temat Południowego Turkiestanu.

Talibowie nacierają na Mazar-i Szarif, największe miasto północnego Afganistanu

9 sierpnia praktycznie bez walki Talibowie zajęli miasto Ajbak, stolicę prowincji Samangan. Następnego dnia po ciężkich walkach zdobyli oni miasto Pol-e Chomri (stolicą prowincji Baghlan). Wc toku jest operacja mająca na celu przejęcie kontroli nad Mazar-i Szarif (stolicą prowincji Balch).

Tymczasem zanim jeszcze dobiegły końca wali o Pol-e Chomri, Talibowie ruszyli na stolicę prowincji Farah, na zachodzie kraju, nad którą po zaciętym boju również przejęli kontrolę…

A w nocy zdobyli jeszcze miasto Fajzabad, stolicę zamieszkałej w większości przez Tadżyków prowincji Badachszan, w północno-wschodniej części kraju…

Wojciech Kempa

Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!