W momencie rozpoczęcia walk w 1914 roku w sercach tysięcy Polaków zrodziła się nadzieja na odzyskanie niepodległości w sytuacji, kiedy jej zaborcy znaleźli się w odmiennych blokach wojskowych. Jednak zanim zaczęły powstawać i walczyć przeciwko wrogom Polski narodowe oddziały, Polacy masowo zgłaszali się do armii francuskiej z nadzieją na zmianę sytuacji.
Już w pierwszym dniu mobilizacji armii francuskiej powstał w Paryżu Komitet Wolontariuszy Polskich we Francji. Inicjatorami tego przedsięwzięcia byli Wacław Gąsiorowski (redaktor jedynego tygodnika polskiego we Francji); Jan Danysz (Chemik, szef laboratorium w Instytucie Pasteur’a, Bolesław Motz z zawodu lekarz i Bronisław Kozakiewicz literat, tłumacz dzieł Henryka Sienkiewicza).
Pierwsi polscy “wolontariusze” sformowani w Paryżu zostali skierowani na przeszkolenie do miejscowości Bayonne. Otrzymali tam arcydzieło hafciarskiej sztuki, jakim był sztandar ufundowany przez okoliczne kobiety. Nieżależnie od tego oddziału polskiego w szeregach armii francuskiej walczyli już i niestety ginęli Polacy.
Wśród tych wybitnych Polaków, którzy będąc elitą inteletualną polskiej emigracji nie wahali się iść w bój za Polskę znaleźli się m.in:
- Porucznik Henryk Gierszyński (1884-1914), syn powstańca styczniowego, z zawodu lekarza i członka korespondenta Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswillu.
- Sierżant 44 batalionu strzelców Ludwik Płauszewski, z zawodu artysta malarz (ginie w październiku 1914 r.).
- Kapral Jan Reszke, artysta malarz, syn znakomitego śpiewaka Jana Reszke.
- Książe Andrzej Poniatowski wstępuje do 21 pułku strzelców konnych, a jego 19-letni syn do służby automobilowej.
- Henryk Lipkowski, inżynier przybyły z Brazylii, walczył w składzie 5-go pułku saperów.
- Inżyner Karol Korytko, syn komisarza Rządu Narodowego.
- Jan Kazimierz Danysz, doktor nauk fizyko-matematycznych, asystent Piotra Curie, poległ w 1914 r. Był twórcą pierwszego spektrometru beta.
- Heftler, prokurator sądu w Melun, syn powstańca styczniowego (poległ).
- Inżynier Szuyski, chorąży oddziału polskiego z Bayonne, który przy badaniach lekarskich skłamał w sprawie wieku, aby mógł dostać się do oddziału.
Wymienieni uczestnicy walk z pierwszych miesięcy I wojny światowej to tylko niewielki promil tych Polaków, którzy gotowi byli walczyć za swoją Ojczyznę. Stanowiąc elitę tego narodu byli w pierwszych szeregach walczących, dając przykład poświęcenia dla Polski. Pochylając się w te listopadowe dni nad czynem naszych przodków, który dał nam wolność i suwerenność, warto zadać sobie pytanie czy współczesne “elity”, które tak często starają się być ekspertami od wszystkiego w momencie zagrożenia dla Ojczyzny byliby wzorem dla swoich idoli poświęcenia dla Polski, czy też staliby się egoistami szukającymi tylko swojego dobra.
Krzysztof Żabierek
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
