Niezwykle szeroka reprezentacja gości przybyła 9 lipca na Grodzieńszczyznę, aby wspólnie ze Związkiem Polaków na Białorusi i Konsulatem Generalnym RP w Grodnie wziąć udział w dorocznych obchodach kolejnej rocznicy operacji Armii Krajowej „Ostra Brama”, mającej na celu wypędzenie z Wilna niemieckich okupantów w lipcu 1944 roku. Obszerny reportaż z tego wydarzenia zamieścił portal znadniemna.pl.
Jak co roku organizowane przez ZPB obchody kolejnej, 73. już, rocznicy operacji „Ostra Brama” przybrały formę objazdu mogił i kwater żołnierzy Armii Krajowej, poległych na Grodzieńszczyźnie w walkach o odrodzenie Polski w jej przedwojennych granicach.
W tym roku w objeździe miejsc pamięci z okazji rocznicy operacji „Ostra Brama” obok licznej reprezentacji działaczy ZPB, którym przewodziła prezes organizacji Andżelika Borys, wzięła udział także liczna reprezentacja pracowników Konsulatu Generalnego RP w Grodnie na czele z konsulem generalnym Jarosławem Książkiem, któremu towarzyszyła małżonka Elżbieta.
Miały swoich przedstawicieli podczas objazdu także inne polskie placówki dyplomatyczne, działające na Białorusi. Ambasadę RP w Mińsku reprezentowali: zastępca ambasadora, radca Michał Chabros oraz attache obrony RP na Białorusi płk Arkadiusz Szwec. Gościnnie uczestniczył w objeździe wraz z małżonką konsul generalny RP w Brześciu Piotr Kozakiewicz. Z Warszawy przybyła także delegacja Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na czele z Janem Kasprzykiem, pełniącym obowiązki szefa tej instytucji.
Reprezentowane było także polskie środowisko historyków i ekspertów, zajmujących się między innymi problematyką, związaną z Armią Krajową i okresem II wojny światowej. Przybyli między innymi: prof. dr hab. Piotr Kardela, dyrektor oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku, Jacek Pawłowicz, będący dyrektorem Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Represjonowanych w PRL, dr Kazimierz Krajewski z Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, dr Marek Kietliński, będący dyrektorem Archiwum Państwowego w Białymstoku, a także jego małżonka Anna Kietlińska, szefująca Podlaskiemu Oddziałowi Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”.
Zanim wyruszyć w trasę objazdu, która tradycyjnie obejmowała tereny północno-wschodniej Grodzieńszczyzny – rejony iwiejski, oszmiański, ostrowiecki i smorgoński – grupa uczestników objazdu, w składzie: prezes ZPB Andżelika Borys, p.o. szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Kasprzyk, konsul generalny RP w Grodnie Jarosław Książek oraz attache obrony RP na Białorusi Arkadiusz Szwec odwiedzili w domu Marię Mieszkinę ps. „Wiśnia”, w czasach wojny – żołnierza obwodu Armii Krajowej „Prawy Niemen”. Niestety ze względu na stan zdrowia pani Maria nie mogła wyruszyć razem liczną grupą rodaków z Polski i Białorusi w trasę po rozsianych po Grodzieńszczyźnie miejscach wiecznego spoczynku jej towarzyszy broni.
Pierwszym punktem na trasie objazdu stała się leżąca niedaleko Iwia miejscowość Dundyliszki, w której dzięki miejscowej ludności zachowała się i przebywa w godnym stanie zbiorowa mogiła żołnierzy Armii Krajowej z 1944 roku.
W świątyni w Solach uczestnicy objazdu modlili się wspólnie z kapralem Janem Kuźmą, żołnierzem Oszmiańskiej Brygady Armii Krajowej, którego obecność w świątyni w dniu obchodów 73. Rocznicy operacji „Ostra Brama” okazała się okolicznością niezwykle wzruszającą dla wszystkich uczestników obchodów i dla samego weterana, któremu cześć – przy okazji składania wieńców przy wiszących w świątyni tablicach, upamiętniających żołnierzy AK – mogli oddać osobiście po nabożeństwie wszyscy wysocy rangą uczestnicy obchodów.
Po modlitwie w kościele w Sołach uczestnicy objazdu zatrzymali się na cmentarzu w pobliskich Iwaszkowcach, gdzie pochowany jest żołnierz Armii Krajowej Edward Franczak ps. „Mieczysław” – miejscowy nauczyciel, w czasach okupacji dowodzący ośrodkiem Armii Krajowej w Sołach.
Kolejnym punktem objazdu miejsc pamięci z okazji 73. rocznicy operacji „Ostra Brama” stała się leżąca przy granicy z Litwą miejscowość Kiemieliszki.
Na miejscowym cmentarzu uczestnicy obchodów oddali hołd pamięci spoczywających tu żołnierzy Armii Krajowej: Jana Alochny, Józefa Wierzbickiego, Stefana Fiedorowicza i ich kolegi o nieznanym imieniu i nazwisku, posługującego się pseudonimem „Rydz-Śmigły”.
Z Kiemieliszek, przemieszczająca się około dziesięcioma autami, w tym kilkoma busami, grupa uczestników objazdu polnymi drogami udała się w okolice miejscowości Worziany, gdzie znajduje się jeden z największych leśnych cmentarzy akowskich na Białorusi. Na kwaterze w Worzianach spoczęło, co najmniej osiemnastu żołnierzy legendarnej 5-ej Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, zwanej „brygadą śmierci”, którą dowodził jeden z najwybitniejszych dowódców Armii Krajowej – major Zygmunt Szendzielarz ps. „Łupaszko”. Tu, na kwaterze żołnierzy „Łupaszki”, członek Rady Naczelnej ZPB Tadeusz Malewicz wraz z prezes Oddziału ZPB w Smorgoniach Teresą Pietrową odczytali Apel pamięci poległych w czasach wojny żołnierzy Armii Krajowej.
Kolejnym punktem objazdu był kolejny cmentarz – znajdujący się obok wymarłej już właściwie wsi Mikuliszki. Mieści się tutaj duża kwatera żołnierzy Armii Krajowej z okręgu Wileńskiego, walczących w różnych oddziałach i poległych w 1944 roku.
Z Mikuliszek trasa objazdu poprowadziła jego uczestników na cmentarz w Horodnikach, gdzie kilkudziesięcioosobowy tłum uczestników obchodów 73. Rocznicy operacji „Ostra Brama” zakłócił zwiedzanie miejscowego cmentarza turystom ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Mieszkańcy USA mieli z kolei okazję przeżyć szok, obserwując na terenie Białorusi liczną grupę Polaków, nawiedzających prowincjonalny cmentarzyk w rejonie oszmiańskim. A wszystko za sprawą skromnych, znajdujących się na cmentarzu czterech grobów żołnierzy z 8. Brygady Armii Krajowej.
Zakończył się trwający od wczesnego rana objazd miejsc pamięci z okazji 73. Rocznicy operacji „Ostra Brama” na cmentarzu w Graużyszkach, na którym znajduje się zbiorowa mogiła żołnierzy Armii Krajowej, poległych w 1944 roku w walkach z Niemcami i współpracującymi z nimi litewskimi kolaborantami.
/znadniemna.pl/
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
