Kalendarium historyczne: rocznica zatwierdzenia przez papieża pierwszego w historii Polski, państwowego odznaczenia za zasługi.
Dziś w naszym Kalendarium przyjrzymy się mało znanemu epizodowi w naszej historii, jakim była sprawa ustanowienia Orderu Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny.
Ideę odznaczenia wymyślił podskarbi koronny Jerzy Ossoliński, który zaraził pomysłem króla Władysława IV w 1632 roku. Według projektu, zgromadzenie kawalerów orderu miało skupić wokół króla wybitnych patriotów i katolików popierających politykę wewnętrzną i zagraniczną dworu, w tym ideę powiększenia armii, reform oraz generalnego wzmocnienia pozycji monarchii, zgodnie z duchem epoki.
Liczba ich miała wynosić siedemdziesięciu dwóch mianowanych przez króla członków krajowych i dwudziestu czterech zagranicznych. Projekt statutu miał zobowiązywać ich do posłuszeństwa wobec wielkiego mistrza orderu, którym miał być każdorazowy król polski.
W 1633 roku projekt orderu przedstawiono do akceptacji papieżowi Urbanowi VIII. Tenże, w dniu 5 lipca 1634 roku wydał bullę zatwierdzającą fundację tego pierwszego w dziejach, polskiego odznaczenia państwowego.
Niestety, przeciwko orderowi licznie wystąpili magnaci, głównie protestanci. Z jednej strony, jak zaciekli dyzmokraci obawiali się oni wzrostu pozycji króla, z drugiej – odzyskania przez Polskę jej dawnego, katolickiego charakteru. Przywódcą opozycji został protetancki hetman litewski Krzysztof Radziwiłł. Napisał on rozprawę pt. 18 Rationes przeciw Kawaleriej. Oprócz tego protestanci kolportowali paszkwile na króla i kanclerza Ossolińskiego, strasząc absolutyzmem, uderzeniem w jedynie słuszną, dyzmokratyczną wolną elekcję itd.
Orderu bronił natomiast Jakub Sobieski (ojciec przyszłęgo króla Jana III) w dziele pt. Respons na Rationes Przeciw Kawaleriej. Sobieski słusznie wskazywał m.in. na to, że inne kraje mają swoje honorowe medale i odznaczenia, więc również Polacy powinni takie coś mieć dla najbardziej zasłużonych.
W 1638 roku, naciskany przez magnatów król, porzucił projekt odznaczenia. Wobec tego, piewszym pełnoprawnym orderem za zasługi stał się niesławny Order Orła Białego, ustanowiony przez Augusta II Sasa w dniu 1 listopada 1705 roku. W ciągu 3 wieków obdarowano nim ogromną liczbę zdrajców, wrogów i szkodników sprawy polskiej.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
