Kalendarium historyczne – rocznica obioru 9-letniego Zygmunta Augusta na króla Polski. Od tej pory kraj miał jednocześnie dwóch równoprawnych monarchów – ojca i syna.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się idei elekcji vivente rege.
Licząc na odprężenie na linii Kraków – Wiedeń, Zygmunt zgodził się w 1518 roku poślubić (w miejsce zmarłej Barbary Zapolyi) Bonę Sworza z Mediolanu. Początkowo, król był zachwycony piękną i inteligentną żoną, wkrótce jednak popadł z nią w konflikt. Bona zaczęła uprawiać własną politykę, której realizacji służyła ociężałość i uległość jej małżonka.
Polski ustrój polityczny, z perspektywy wychowanej w mediolańskiej rodzinie kobiety, wydawał się zupełnym kuriozum. Królowa postanowiła wzmocnić władzę monarszą. Doszła do słusznego założenia, że warunkiem osiągnięcia tego celu jest pozyskanie stałych, wysokich źródeł dochodu, które dałyby Jagiellonom niezależność finansową. Dzięki poparciu średniej szlachty, do 1524 roku, Bona rewindykowała znaczną ilość królewszczyzn, ponadto w latach następnych uzyskała nadzór nad komorami celnymi Wielkiego Księstwa Litewskiego, co znacznie wzmocniło ją finansowo.
W 1527 roku, w wyniku upadku podczas przejażdżki konnej, Bona straciła dziecko i jak się okazało, nie mogła już nigdy zajść w ciążę. Chcąc zapewnić ciągłość dla dynastii Jagiellonów, postanowiła wywrzeć presję na szlachcie, by koronować jej jedynego syna, Zygmunta Augusta, jeszcze za życia Zygmunta Starego. Dzięki różnym intrygom, łapówkom, nadaniom stanowisk i ziemi, udało się doprowadzić do oddania mu tronu wielkoksiążęcego.
Jeszcze w tym samym roku, 18 grudnia 1529 roku młodego, zaledwie 9-letniego Zygmunta koronowano na króla Polski. Elekcja vivente rege (za życia władcy) wywołała ogromny sprzeciw magnatów, których Zygmunt Stary uspokoił zapewnieniem, że po śmierci jego syna, elekcja na powrót odbędzie się według tradycyjnych zasad.
Ostatecznie elekcję zatwierdził sejm w Piotrkowie. Koronacja odbyła się 20 lutego 1530 roku w Krakowie. Przez następne 18 lat Polska miała jednocześnie dwóch monarchów, co było przypadkiem bez precedensu. Nie podobało się to jednak szlachcie – jeszcze w 1530 roku skłoniła ona króla-ojca do wydania aktu stwierdzającego, że elekcja vivente rege była zdarzeniem jednorazowym.
W późniejszym czasie król Jan Kazimierz próbował przeforsować kolejne vivente rege, lecz zostało to skutecznie zablokowane przez szlachtę.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
