Kalendarium historyczne: rocznica rozpoczęcia obrad przez ostatni sejm w dziejach I Rzeczpospolitej. Został on nazwany Sejmem Grodzieńskim.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się okolicznościom towarzyszącym jego zawiązaniu.
Po zdradzie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz Hugo Kołłątaja, którzy zadeklarowali przejście do obozu Targowicy (Kołłątaj miał tak złą opinię, że nie został do niego przyjęty), Polskę opanowały wojska rosyjskie, a władzę przejęli rosnący w siłę targowiczanie.
23 stycznia 1793 roku, podpisano w Petersburgu konwencję rozbiorową pomiędzy Prusami i Rosją. Na jej mocy jeszcze w styczniu do Gdańska, Torunia i Wielkopolski wkroczyły wojska pruskie. Wskrzeszono Radę Nieustającą, która na polecenie nowego rosyjskiego ambasadora Jakoba Sieversa, wraz z królem Stanisławem Augustem wydała uniwersały zwołujące nowy sejm rozbiorowy.
Wojsko rosyjskie usuwało z sejmików zwolenników Konstytucji 3 maja, a gołota szlachecka obierała wskazanych przez carskich oficerów posłów, otrzymując w zamian symboliczne łapówki. Za pokorny udział w sejmie rozbiorowym, Stanisław August przyjął gratyfikację w wysokości 20 000 złotych oraz zgłosił Sieversowi swoją gotowość do abdykacji; został jednak powstrzymany od tego kroku, gdyż według carycy, utrudniłoby to przeprowadzenie rozbioru.
Obradujący od 17 czerwca do listopada 1793 orku tzw. Sejm Grodzieński, odbywał się pod pełną kontrolą Sieversa, który straszył konfiskatą majątku każdego, kto głosowałby przeciwko jego woli. Powolni decyzjom ambasadora posłowie, prowadzili za rosyjskie pieniądze hulaszczy tryb życia, a nawet zorganizowali w dniu imienin dyplomaty wielki bal na jego cześć, na którym zawieszono transparent z napisem „Vivat Jakób Sievers, co przyniósł spokojność i rząd, a wolność narodowi polskiemu”.
Niespodziewanie opozycja na sejmie okazała się nadzwyczaj silna. Wielu posłów nie chciało potwierdzić rozbioru. Mimo wszystko Sejm, po bezowocnych próbach protestu oraz aresztowaniu opornych deputatów, milczeniem zgodził się na cesję Wielkopolski na rzecz Prus oraz Ukrainy i Białorusi na rzecz Rosji. Poza tym obalił większość reform z lat 1788-1792, przywrócił wolną elekcję i liberum veto. Okrojony kraj został na powrót rosyjskim protektoratem. Rozpanoszyły się po nim carskie wojska, nierzadko gwałcąc i rabując mieszkańców.
Sejm grodzieński zakończył obrady 23 listopada 1793 roku. Jedną z ostatnich podjętych przez niego decyzji była ta o zredukowaniu polskiej armii do poziomu 15 tys. żołnierzy. Co więcej, armia ta od tej pory miała dzielić się kwaterami z wojskami rosyjskimi. Oddziały podlegające redukcji miały z kolei zostać wcielone wprost do armii pruskiej i rosyjskiej.
Wielu polskich żołnierzy odmówiło wykonania tego rozkazu. Jednym z nich był brygadier Antoni Madaliński, który wczesną wiosną następnego roku, gdy minął termin podporządkowania się decyzjom sejmu, rozpoczął słynny marsz na południe.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
