„Cudowne przygody pana Pinzla rudego” to tytuł niedokończonej powieści Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, którą odnaleziono w warszawskim Muzeum Literatury. To satyryczna opowieść o życiu szkolnym, której głównymi bohaterami są rudowłosy nauczyciel Pinzel i jego jamnik Hazdrubal.
Stary, zielony zeszyt, z odręcznym rysunkiem mężczyzny z jamnikiem i globusem na okładce, z nieukończonym tekstem „powieści fantastycznej” pt. „Cudowne przygody pana Pinzla rudego” wiele lat leżał w warszawskim Muzeum Literatury w zbiorze rękopisów Jerzego Kamila Weintrauba – przyjaciela Baczyńskiego. Odkrycia, że zeszyt, choć przechowywany w archiwum Weintrauba, zawiera nieznane dzieło Baczyńskiego, dokonała kustosz muzeum Małgorzata Wichowska.
Przed laty Wichowska opracowywała archiwum Weintrauba i miała w rękach tekst „Cudownych przygód pana Pinzla rudego”, ale dopiero zajmując się rękopisami Baczyńskiego i poznając charakter jego pisma zrozumiała, kto tak naprawdę jest autorem tego tekstu.
Baczyński, prawdopodobnie pod wpływem „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza, przedstawił w powieści karykaturalny obraz swojej szkoły – elitarnego Gimnazjum Batorego.
Ze wspomnień kolegów szkolnych wynika, że Baczyński nie należał do prymusów, miał problemy z matematyką, doceniano jednak jego talent do kawałów, zdolności mimiczne i zacięcie satyryczne; był redaktorem działu satyrycznego klasowego pisemka. Podobno fantastycznie naśladował profesorów, szczególnie nauczyciela łaciny.
Skąd jednak wziął się rękopis Baczyńskiego w archiwum Weintrauba? Poeci przyjaźnili się co najmniej od początku 1940 r., to Weintraub zachęcał Baczyńskiego do kontynuowania pisania wierszy na początku okupacji.
Weintraub, jako Polak pochodzenia żydowskiego, podczas okupacji ukrywał się, większość czasu spędzał w zamkniętym mieszkaniu. W lecie 1941 r. na kilka miesięcy wyjechał wraz z żoną i jamnikiem Arielem na wieś, gdzie odwiedził go Baczyński również ze swoim jamnikiem Danem. Więckowska przypuszcza, że to właśnie wtedy Baczyński przywiózł przyjacielowi niedokończoną powieść satyryczną z lat szkolnych, zabawę literacką z jamnikiem w tle.
–Poeta zabrał na spotkanie z przyjacielem opowiadanie o Pinzlu i Hazdrubalu, zwłaszcza że łączyła ich sympatia do jamników i podczas rozkosznej lektury zaśmiewali się serdecznie. Zeszyt został w domu Weintraubów, by razem z archiwum Jerzego Kamila trafić po wielu latach do Muzeum Literatury – przypuszcza Wichowska.
Jerzy Weintraub zmarł 10 września 1943 r. na zakażenie krwi spowodowane zacięciem się przy goleniu, Krzysztof Baczyński zginął 4 sierpnia 1944 r. w Powstaniu Warszawskim.
Książka „Cudowne przygody pana Pinzla rudego” ukazała się w serii „Biblioteka Muzeum Literatury”, w której publikowane są utwory literackie ze zbiorów Działu Rękopisów muzeum.
/TVP Info/
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
