Rynek XV-wiecznej Nieszawy (woj. kujawsko-pomorskie) składał się nie tylko z ratusza i sukiennic, ale również stałych zabudowań. Do tej pory archeolodzy uważali, że na placu znajdowały się jedynie tymczasowe stragany. Nowych ustaleń dokonano dzięki georadarowi.
Pozostałości po średniowiecznej Nieszawie – mieście, które funkcjonowało zaledwie kilkadziesiąt lat w XV wieku, znajdują się na polach uprawnych w rejonie toruńskiego Podgórza. Archeolodzy badają je od 2012 r. dzięki zastosowaniu wielu metod, które nie wymagają prowadzenia wykopalisk.
“Od kilku lat zastanawialiśmy się, czy rynek miejski nie był bardziej zabudowany, bo posiadaliśmy dużo danych, które pośrednio na to wskazywały, m.in. wyniki pomiarów podatności magnetycznej gruntu wykazały niezwykle wysokie odczyty” – opowiada PAP lider projektu badawczego w Nieszawie archeolog i ekspert w dziedzinie nieinwazyjnych badań, Piotr Wroniecki. Badania przeprowadził w ramach projektu łódzkiego oddziału Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich.
Ubiegłoroczne badania potwierdziły przypuszczenia archeologów. “Georadar dał nam trójwymiarowy wgląd w to, co znajduje się pod ziemią – wcześniej nie mieliśmy takiej możliwości. Mamy dowód na to, że na rynku znajdują się pozostałości podpiwniczonych zabudowań. A zatem blok śródrynkowy faktycznie nie był zastawiony zwykłymi straganami tylko zabudowany licznymi stałymi konstrukcjami” – opowiada Wroniecki. Naukowcy uważali wcześniej, że ratusz i sukiennice stały osamotnione na środku rynku.
Archeolodzy nie są w stanie dokładnie zrekonstruować stojących w tym miejscu domostw. Relikty piwnic miały wymiary 4 na 4 m. Według Wronieckiego naziemne części budynków mogły być większe i wykonane z drewna.
“Jeżeli chodzi o rozplanowanie przestrzenne miasta, to Nieszawa była podobna do ówczesnej Warszawy. Jednak dzięki temu, że miasto opuszczono, możemy badać, jak wyglądała w XV w. W przypadku (dzisiejszej – PAP) stolicy nie jest to możliwe, bo kolejne domostwa dobudowywano w następnych stuleciach w miejscu tych wcześniejszych” – opowiada Wroniecki.
Do tej pory, stosując bardzo szeroką gamę metod nie wymagających wbicia łopaty w ziemię, m.in. badania geofizyczne, badacze ustalili, że rynek nieszawski miał ok. 140 m x 140 m. Na samym jego środku stał zapewne ratusz – badacze namierzyli budynek o wymiarach 10 m na 10 m. Do niego przylegała podłużna konstrukcja – prawdopodobnie sukiennice, czyli budynek, w którym znajdowały się kramy.
Badania w 2018 r. przeprowadzono dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Nieszawa była polskim miastem handlowym zamieszkanym przez kilka tysięcy osób z różnych stron Królestwa, ale również z całej Europy. Miała regularny układ ulic, wydzieloną przestrzenią handlową i produkcyjną oraz zwarty system fortyfikacji ziemno-wodnych. Była ekonomiczną konkurencją dla krzyżackiego Torunia położonego po drugiej stronie Wisły. Miasta te miały wtedy podobną powierzchnię. Ze względów politycznych miasto zostało jednak po prawie 40 latach istnienia przeniesione kilkadziesiąt kilometrów dalej.
PAP – Nauka w Polsce
Szymon Zdziebłowski
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
