71 lat temu – 2 marca 1948 roku – Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na czterokrotną karę śmierci podpułkownika Stanisława Kasznicę, ostatniego komendanta Narodowych Sił Zbrojnych. Na śmierć został także skazany bliski współpracownik Stanisława Kasznicy – kapitan Lech Neyman, członek Komendy Głównej NSZ. Obaj zostali straceni 12 maja 1948 roku w więzieniu przy ulicy Rakowieckiej.
Kasznica urodził się w 1908 roku. Od czasu studiów związany był ze strukturami ruchu narodowego. Był członkiem m.in. Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska i Obozu Narodowo-Radykalnego. Od 1939 roku działał w konspiracji – był żołnierzem Związku Jaszczurczego, a później Narodowych Sił Zbrojnych. Na przełomie 1944 i 1945 roku został dowódcą Okręgu Poznań poakowskiej organizacji „Nie”, której celem była walka z Armią Czerwoną. Później był faktycznym zwierzchnikiem NSZ. Podlegały mu struktury terenowe i oddziały zbrojne na obszarze od Białostocczyzny pod Rzeszów.
Przez cały okres konspiracyjnej działalności poszukiwało go UB oraz NKWD. Historyk Jan Żaryn mówił w Polskim Radiu kilka lat temu, że Kasznica miał być przerzucony na Zachód, bo było oczywiste, że zostanie namierzony, rozpracowany i aresztowany. – Ostatni komendant Narodowych Sił Zbrojnych nie zdążył uciec – został aresztowany 15 lutego 1947 roku w Zakopanem – mówił Żaryn.
Razem ze Kasznicą został aresztowany Lech Neyman, z którym współpracował od początku lat 40. Wspólnie tworzyli struktury partyzantki niepodległościowej.
Sfingowany przez komunistów proces przed Wojskowym Sądem Rejonowym rozpoczął się 11 lutego 1948 roku. 2 marca Kasznicę i Neymana skazano na karę śmierci. Komunistyczny sąd orzekł także utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz przepadek całego mienia na rzecz Skarbu Państwa. Wyrok wykonano 12 maja 1948 roku w więzieniu mokotowskim. Kasznica i Neyman zostali rozstrzelani. W 2012 i 2013 roku ich szczątki zostały odnalezione podczas prac prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze „Na Łączce”. W 1992 roku wyrok z roku 1948 został uznany za nieważny.
/IAR/
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
