Średniowieczną glinianą pisankę-grzechotkę wielkości kurzego jajka odkryli przypadkowo archeolodzy na jednej z wysp na Pojezierzu Myśliborskim w Zachodniopomorskiem. Zdobiona jest motywem krzyży. Ma około tysiąca lat – szacują naukowcy.
Zabytek ma kształt i rozmiar zbliżony do naturalnego jaja, jego barwa jest pomarańczowo-różowa, z jasnobrunatnymi przebarwieniami.
– Co prawda znamy podobne zabytki z okresu średniowiecza, chociaż nie są zbyt częste. Ten jest wyjątkowy ze względu na formę zdobienia w formie krzyży, wyrytych płytko na bokach pisanki – wyjaśnia archeolog dr hab. Bartosz Kontny z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Wnętrze ramion krzyży wypełnione jest nakłuciami układającymi się w linie proste w osi ramion. Przedmiotów wykonanych w podobnej technice archeolodzy zidentyfikowali dotychczas zaledwie kilka. W innych przypadkach nacięcia są z reguły nieregularne, bezładne lub w postaci linii o pionowym przebiegu.
– Nie są też znane takie zabytki o podobnym zdobieniu w postaci motywu krzyża – zaznacza badacz. Jego zdaniem zabytek może być świadectwem chrześcijańskich praktyk w okresie średniowiecza w Zachodniopomorskiem.
Nowo odkryta pisanka jest pusta w środku, ale wewnątrz znajduje się grudka lub grudki gliny. Dlatego archeolodzy uważają, że zabytek ten pełnił funkcję grzechotki. – Nawet dziś, gdy ją potrząsamy słychać charakterystyczny dźwięk – opowiada dr Kontny.
Dzięki analizie rentgenowskiej archeolodzy ustalili, że jajko powstało z pojedynczej bryły gliny, którą zamknięto od dołu i wygładzono przed wypaleniem w ognisku bądź piecu.
Jak opisuje archeolog, większość podobnych zabytków znanych z tego czasu z terenu Polski i Europy jest pokryta barwną emalią. – Ta nie jest, co dodatkowo czyni ją dość wyjątkową – podkreśla naukowiec.
Pisankę odkryto przypadkowo latem 2018 r., kiedy na jednym z jezior na Pojezierzu Myśliborskim naukowcy testowali sonar. Gdy studenci i pracownicy Instytutu Archeologii spacerowali po jednej z wysp, zorientowali się, że na jej powierzchni zalegają liczne fragmenty naczyń ceramicznych z okresu średniowiecza – później datowano je na od XI w. do I poł. XIII wieku. Jedna ze studentek znalazła glinianą pisankę, która tylko częściowo była zagłębiona w ziemię.
– Znaleziska te oznaczają, że około tysiąca lat temu znajdowała się tam osada. Do tej pory nikt o jej istnieniu nie wiedział. Dlatego nie podajemy dokładnej lokalizacji i nazwy jeziora w obawie przed poszukiwaczami skarbów, którzy być może zainteresowaliby się tym miejscem – zastrzega Kontny.
Pisankę od 2019 r. będzie można oglądać w Muzeum Pojezierza Myśliborskiego w Myśliborzu.
/Nauka w Polsce – PAP/
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
