Felietony Kultura

Historia na nowo pisana

Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!

Niektóre księgarnie uginają się od powieści, w których polscy bohaterowie pokonują wroga podczas II wojny światowej – i słusznie. Historie alternatywne to napisana na nowo historia Polski. Oto ,,Burza. Ucieczka z Warszawy ’40” autorstwa Macieja Parowskiego, żywej legendy polskiej fantastyki. Nie jest to jednak kolejna opowieść ku pokrzepieniu serc. Nie sposób przyporządkować jej do „alternatywnego” schematu. Jak zatem Parowski przedstawił alternatywne dzieje Polski w wymiarze lokalnym i globalnym? Zapraszam do lektury.

***

O czym jest ta książka?

ZSRR i nazistowskie Niemcy podpisują pakt Ribbentrop-Mołotow zaś pierwszego września 1939 roku spełniają się najgorsze obawy Polaków – III Rzesza dokonuje inwazji na Polskę. I tu historia zaczyna toczyć się inaczej od tej znanej z podręczników. Początek września stoi pod znakiem straszliwych burz i ulew. Niemcy nie są na to przygotowani, ich wojska grzęzną w błocie, kaprysy pogody praktycznie paraliżują niemiecką armię. Załamuje się idea blitzkriegu a Polacy ruszają na unieruchomione pancerne wojska najeźdźców. I odnoszą spektakularne zwycięstwa.

Realia i świat alternatywny

Tymczasem za wschodnią granicą Rzeczpospolitej Stalina ogarniają wątpliwości. Polska nie trzęsie się w posadach i nie ponosi klęski za klęską, na domiar złego przejmuje inicjatywę w toczonej wojnie. Zdenerwowany Hitler zaczyna żądać, by sowiecki dyktator wywiązał się z postanowień paktu, ten jednak puszcza te żądania mimo uszu, nie zamierza brać bowiem udziału w tak niepewnym przedsięwzięciu.
Polska wygrywa wojnę z Niemcami. Hitler zostaje, wzorem Napoleona, zesłany na wyspę świętej Heleny. Triumfujący kraj wykorzystuje swój sukces do stania się, przynajmniej wiosną 1940 roku, światową stolicą kultury. Do wolnej Warszawy zjeżdżają najbardziej znani artyści świata.

***

Recenzja

Książka Parowskiego z pewnością podnosi odbiorcę na duchu. Polska nie jest tu krajem zapomnianym o którym ktoś coś słyszał, ale bez konkretów. Nasz kraj: podziwiany i rosnący w potęgę. Największe sławy spotykają się w Polsce, jest ona obecna w rozmowach ludzi na całym świecie.

Prawdę rzekłszy książka skupia się głównie na kulturalnym życiu wolnej Warszawy w 1940 roku. Fabuła trochę rozczarowuje – trwa Powstanie Warszawskie ukazane jedynie w tle, ale to głównie opisy spotkań światowych sław w Warszawie.

Choć do Macieja Parowskiego mam wielki szacunek, jego praca jako redaktora, popularyzatora i twórcy fantastyki jest nie do przecenienia, to omawiana książka nie jest, moim skromnym zdaniem arcydziełem. Sam pomysł jest interesujący, zamiast polityków czy wojskowych o zmianie biegu dziejów decyduje pogoda. Opowieść snuta na tle takiej kampanii wrześniowej mogłoby dać naprawdę ciekawą opowieść a tak to, co najciekawsze już się wydarzyło, a czytelnik obserwuje po prostu piękną rzeczywistość. Wolałbym obserwować jak się kształtowała.

Tym jednak, którzy chcieliby zobaczyć idealistycznie Warszawę jako światową stolicę kultury książkę polecam z czystym sumieniem. Parowski napracował się nad tą wizją i za to należą mu się pochwały. Uważam jednak, że mógł ją wykorzystać inaczej. A tu  różne wersje historii przeplatają się przedziwnie ze sobą… .

Stefan Aleksander Dziekoński

Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!