Kalendarium historyczne: rocznica inwazji rosyjskiej na Rzeczpospolitą. Akcja była skoordynowana z wydaniem przez carycę specjalnego, antypolskiego manifestu.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się okolicznościom tego wydarzenia.
9 stycznia 1792 roku Rosja podpisała z Turcją pokój w Jassach i rozpoczęła koncentrację wojska nad granicą z Polską. Choć caryca miała całkowitą swobodę co do decyzji o ataku, wiek XVIII jako wiek oświecony, wymagał stworzenia do takich działań pretekstu. Dali go trzej polscy magnaci – Franciszek Branicki, Seweryn Rzewuski i Stanisław Szczęsny Potocki, którzy nie zgadzali się na część reform Sejmu Wielkiego, a zwłaszcza sobiepaństwo Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji.
Przybyli oni do Petersburga, gdzie prowadzili pilne narady z carską generalicją na temat przywrócenia porządku i starych praw w Polsce, a nawet przekupywali wpływowych rosyjskich dworzan, aby poparli ich plany interwencyjne. Co ciekawe, atakowali reformy z republikańskiego punktu widzenia, a Szczęsny Potocki, będąc na wycieczce w Paryżu, wstąpił 24 grudnia 1790 roku do klubu jakobinów.
Postanowiono przeprowadzić inwazję wojsk rosyjskich, które miały wkroczyć do Rzeczpospolitej rzekomo na prośbę zatroskanych o sprawy państwa patriotów, przeciwko despotyzmowi kliki warszawskiej. 27 kwietnia 1792 roku zawiązano w Petersburgu pod auspicjami Katarzyny II konfederację zbrojną. Akt konfederacji sporządził carski generał Wasilij Popow, a jej ogłoszenie miało miejsce 14 maja w przygranicznym miasteczku Targowica na polskich kresach.
Polacy niespecjalnie garnęli się w szeregi Targowicy, ale nie o to przecież chodziło spiskowcom. W treści konfederacji padała prośba do carycy o okazanie pomocy w przywróceniu ustroju sprzed 1788 roku. To wystarczyło.
18 maja Katarzyna II wydała manifest, w którym oskarżała Rzeczpospolitą o prześladowanie prawosławnych Rosjan, paktowanie z Turcją w celu wspólnej inwazji na Rosję oraz obrazę carycy przez Sejm Czteroletni. Akcja była skoordynowana, gdyż jeszcze tego samego dnia carska armia w sile 98 000 żołnierzy, wkroczyły do Polski. Jednocześnie ambasador Bułhakow wręczył władzom warszawskim notę dyplomatyczną, w której nazywał interwencję „przyjacielską, sąsiedzką pomocą w obronie wolności i przywróceniu legalnej władzy”.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
