Rocznica rozpoczęcia w Rzeczpospolitej tzw. sejmu dogrumowskiego.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się wydarzeniom z lat 1785-1786 i afery obyczajowej, którą wywołała Maria Teresa d’Ugrumoff, znana w Polsce jako “Dogrumowa”.
Pochodzenie Dogrumowej nie jest znane. Według niektórych źródeł pochodziła z Holandii i nazywała się Anna Maria de Neri, natomiast według jej własnych zeznań urodziła się w Wiedniu jako baronówna de Lautenburg. Pewne jest, że trudniła się nierządem. W 1767 roku wyjechała do Moskwy, gdzie wyszła za mąż za rosyjskiego majora Aleksandra Ugrumova. Do Polski wróciła w 1782 roku wraz z mężem, który pełnił służbę przy rosyjskiej ambasadzie.
Zimą 1785 roku Dogrumowa, wiedząc o antagonizmie pomiędzy królem Stanisławem Augustem Poniatowskim, a jego dawnym obozem Familii, postanowiła doprowadzić do otwartej konfrontacji pomiędzy nimi. Najpierw na audiencji u króla oświadczyła mu, że wie o spisku na jego życie, w którym miał jakoby uczestniczyć Adam Kazimierz Czartoryski.
Kiedy król nie uwierzył w to oskarżenie i odprawił ją z niczym, udała się z kolei do księcia Adama i powiedziała mu, że to król szykuje na niego zamach, którego wykonawcami mają być królewski kamerdyner Franciszek Ryx i generał Jan Komarzewski.
Adam Czartoryski i jego otoczenie, m.in. Stanisław Kostka Potocki uwierzyli w to oskarżenie. W rezultacie, korzystając ze swoich konesji doprowadzili do uwięzienia Ryxa i Komarzewskiego. Ci z kolei wytoczyli stronnikom Czartoryskich proces o zniesławienie i niesłuszne uwięzienie.
Sprawa wywołała ogromny ferment w ówczesnej Warszawie, której mieszkańcy podzielili się na zwolenników księcia Adama oraz na tych przekonanych o fałszywości oskarżeń i o tym, że rzekomy zamach był wymysłem Dogrumowej.
W kwietniu 1785 roku zakończył się proces, w wyniku którego oszustwo zostało odkryte. Dogrumową skazano za oszczerstwo na dożywocie. Trafiła do twierdzy gdańskiej, lecz została uwolniona już w 1793 roku, w wyniku II rozbioru Polski i zajęcia Gdańska przez Prusy. Z kolei rzekomi zamachowcy zostali uniewinnieni.
Afera Dogrumowej i przegrany proces o zniesławienie, kosztował księcia Adama Czartoryskiego prawie 4 miliony złotych oraz poważny uszczerbek na honorze. Co więcej, rozpoczęty 2 października 1786 roku sejm, w głównej mierze zajmował się reperkusjami afery. Czartoryski próbował się na nim oczyścić z zarzutów, przedstawiając się jako ofiara plotki. Nie udało się mu i naliczona uprzednio grzywna pozostała w mocy.
Według niektórych relacji, prostytutka Dogrumowa mogła być sterowana przez carskiego ambasadora Otto Magnusa von Stackelberga.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
