Kalendarium historyczne – rocznica koronacji księcia Władysława Łokietka na króla Polski. Uroczystość odbyła się w katedrze krakowskiej, a celebrował ją arcybiskup Janisław.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się jednemu z kluczowych momentów w dziejach Korony Królestwa Polskiego.
W okresie rozbicia dzielnicowego Wawel stał się obiektem przetargów pomiędzy rywalizującymi o władzę książętami. Okres politycznego zamętu skończył się rządami księcia Władysława Łokietka (1306-1333), który pokonawszy wrogów zajął Kraków i na Wawelu urządził swoją rezydencję. Po zjednoczeniu ziem polskich, za zgodą Stolicy Apostolskiej, koronował się w Katedrze Wawelskiej.
Kraków stanowił wtedy już mocno ukształtowane centrum życia politycznego. Ponadto w mieście spoczywały szczątki św. Stanisława, patrona Królestwa Polskiego. Z Krakowem od czasów tak zwanego Statutu Krzywoustego związany był również pryncypat. Tu także, w Katedrze Wawelskiej, przechowywano regalia ze świętą włócznią (włócznia św. Maurycego).
20 stycznia 1320 roku w starej romańskiej katedrze na Wawelu, odremontowanej po pożarze z początku XIV stulecia, odbyła się koronacja Władysława Łokietka i jego żony Jadwigi, księżny kaliskiej. Była to pierwsza udokumentowana koronacja królewska w Krakowie.
„Kiedy więc nadeszła niedziela, uroczystość św. Fabiana i Sebastiana, wszystkie stany i warstwy, prałaci i panowie polscy udali się do Krakowa. Arcybiskup gnieźnieński Janisław w czasie uroczystej mszy o Duchu św. odprawionej w katedrze krakowskiej, w asyście biskupa krakowskiego Muskaty i poznańskiego Domarata oraz opatów z Tyńca, Mogilna, Jędrzejowa i Brzeska, w kapach i infułach, i wielkiego tłumu możnych panów i szlachty namaszcza księcia Władysława Łokietka na króla, zaś jego żonę Jadwigę, córkę księcia poznańskiego Bolesława, na królową.
Koronuje ich koronami królewskimi, które z jabłkiem, berłem i innymi insygniami królewskimi przeniesiono również z Gniezna do Krakowa. Dzień ten minął niezwykle uroczyście wśród ogólnej radości (…). Od tego zaś czasu katedra wawelska otrzymała po raz pierwszy wyróżniający ją przywilej koronowania królów polskich, z którego miała na zawsze korzystać (…). Postanowiono też odbywać w przyszłości koronacje królów i królowych polskich w katedrze krakowskiej.”
Władysław Łokietek użył do koronacji insygniów: korony, berła, jabłka i miecza ceremonialnego zwanego Szczerbcem. Wielu historyków przypuszcza, że wtedy wykonano chorągiew państwową ze znakiem orła białego na purpurowym tle.
Jan Długosz wspominał, że nazajutrz po koronacji „król Władysław odziany po królewsku zszedł z prałatami i panami do miasta Krakowa, by zająć przygotowany dla niego tron, a okrążywszy przedtem miasto, przyjął hołd i przysięgę wierności dobrowolnie złożoną przez mieszczan krakowskich.”
Łokietek zmarł 2 marca 1333 r. na Zamku Królewskim na Wawelu. Jako pierwszy władca Polski został pochowany w Katedrze na Wawelu, która odtąd stała się nekropolią królewską.
Kraków stał się też oficjalnie miastem koronacyjnym królów Polski (wyjątkiem byli Stanisław Leszczyński i Stanisław August Poniatowski). Ostatnia koronacja na Wawelu – Augusta III i Marii Józefy odbyła się w 1734 roku.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
