Rocznica pierwszego ataku UPA na Birczę. Ataków było w sumie trzy.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się wydarzeniom w Bieszczadach z czasów walki z banderowcami.
Do pierwszego napadu na Birczę doszło 22 października 1945 roku o godz. 23:30. Brały w nim udział trzy sotnie (kompanie) UPA: “Rena”, “Jara” i “Suchego” oraz lokalne oddziały samoobrony wiejskiej (tzw. SKW – Samoobronni Kuszczowi Widdiły). UPA korzystała z ówczesnej sytuacji – Bieszczady były wówczas bardzo słabo obsadzone wojskiem i milicją. Co więcej, skierowane w ten rejon oddziały polskie należały do trzeciego rzutu. Były słabo wyposażone i wyszkolone.
Atak na Birczę zaczęła 30-osobowa czota (pluton), przebrana w polskie mundury. Maszerowała w zwartym szyku szosą od strony Przemyśla, myląc polskich obserwatorów, dzięki czemu udało się jej podejść blisko obozu wojskowego.
Zatrzymani przez żołnierzy i wezwani do podania hasła upowcy nagle otworzyli ogień. Jednocześnie wystrzelili rakiety sygnalizacyjne, które były sygnałem do głównego ataku. Ten skierowano na budynek dowództwa 28. Pułku Piechoty, oraz w rejon cerkwi. Walki wewnątrz miasteczka trwały aż 4 godziny. Sztab pułku nie został zdobyty, jednak spłonęło kilkanaście budynków.
Jednocześnie z atakiem na Birczę, UPA uderzyło na nieodległą Kuźminę. Tam również doszło do fortelu i podawania się za Polaków, konkretnie oddział Milicji Obywatelskiej.
Straty polskie w walce o Birczę wyniosły 9 zabitych żołnierzy i 11 cywilów. Strat UPA nie udało się ustalić.
Kolejne ataki na miasteczko miały miejsce w dniach 29 listopada 1945 roku oraz 6 stycznia 1946 roku.
Sytuację strony polskiej poprawiło dopiero skierowanie w te tereny większych jednostek wojskowych wiosną 1946 roku. Niestety, frontowi żołnierze WP również nie mieli doświadczenia w zwalczaniu ukraińskich partyzantów, którzy do perfekcji opanowali taktykę uderzenia i odskoku.
W kwietniu 1946 roku utworzono Grupę Operacyjną „Rzeszów”, która zwalczała UPA przy pomocy mobilnych, małych jednostek. Wprawdzie do 1947 roku zlikwidowała ona ponad 900 i aresztowała ponad 1000 banderowców, nie udało się jej całkowicie wyplenić partyzantki, która uzupełniała straty nowymi poborowymi z górskich wiosek.
Do zwycięstwa z OUN/UPA/SKW potrzebne były nowe rozwiązania, dalece odległe od tych stosowanych podczas walk frontowych z Niemcami. Te pojawiły się dopiero w 1947 roku, wraz z tzw. Akcją “Wisła”.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
