Kalendarium historyczne – rocznica podjęcia przez Sejm Królestwa Polskiego uchwały o zrzuceniu z tronu cara Rosji Mikołaja I. Nad sprawą nie odbyło się jednak głosowanie.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się burzliwym wydarzeniom, towarzyszącym wybuchowi Powstania Listopadowego.
Po niepowodzeniu misji mediacyjnej księcia Franciszka Ksawerego Druckiego Lubeckiego wysłanej do Petersburga, doszło do zaostrzenia sytuacji politycznej w obozie powstańczym. Generał Józef Chłopicki złożył władzę. 20 stycznia Sejm uznał powstanie za narodowe. Z kolei 24 stycznia prasa warszawska opublikowała proklamację feldmarszałka Dybicza wzywającą do bezwarunkowego złożenia broni. 25 stycznia zwołano tłumną demonstrację ku czci dekabrystów, czyli rosyjskich rewolucjonistów, powiązanych z masonerią.
Pochód rozpoczął się na Uniwersytecie Warszawskim; przemawiano na Placu Zamkowym, na wprost sejmu obradującego pod przewodnictwem marszałka Władysława Tomasza Ostrowskiego. Pochód wywarł na posłach silne wrażenie. W tym nastroju, na wniosek Romana Sołtyka parlament podjął jednomyślną uchwałę o złożeniu z polskiego tronu Mikołaja I.
Jednym z inspiratorów i pierwszych sygnatariuszy był poseł z województwa krakowskiego, Teodor Slaski. Gdy sekretarz Sejmu ogłosił, że nie wszyscy posłowie i senatorzy złożyli podpisy, sfanatyzowany Slaski zabrał głos i powiedział: Kto nie podpisze aktu zrzucenia z tronu, ma być uważany i obwołany za zdrajcę Ojczyzny.
Ignacy Prądzyński, który – jak zaznaczył – nie był uczestnikiem tego wydarzenia, nazwał je aktem prawdziwego szaleństwa. Zanotował, że nad nim nie dyskutowano i nie głosowano; zaproponowany przez jednego posła i poparty przez drugiego, został przyjęty oklaskami przez zapaleńców zajmujących miejsca na galerii, a milczenie innych posłów uznano za zgodę. Podpisywanie aktu wyjaśnił strachem o uznanie za zdradę w razie odmowy.
Według krążącej potem legendy, po przyjęciu aktu, książę Adam Jerzy Czartoryski miał powiedzieć do marszałka Ostrowskiego i jego brata: „zgubiliście Polskę”. Co ciekawe, Czartoryski również złożył podpis pod uchwałą, z obawy przed mianem zdrajcy.
Artykuły Konstytucji Królestwa Polskiego (1815) oczywiście nie przewidywały możliwości detronizacji monarchy. Był to akt czysto rewolucyjny.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
