Kalendarium historyczne: rocznica zawiązania w Petersburgu słynnej Konfederacji Targowickiej. Stanowiło to pretekst do inwazji rosyjskiej na Polskę.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się okolicznościom powstania tego związku.
9 stycznia 1792 roku Rosja podpisała z Turcją pokój w Jassach i rozpoczęła koncentrację wojska nad granicą z Polską. Choć caryca miała całkowitą swobodę co do decyzji o ataku, wiek XVIII jako wiek oświecony, wymagał stworzenia do takich działań pretekstu. Dali go trzej polscy magnaci – Franciszek Branicki, Seweryn Rzewuski i Stanisław Szczęsny Potocki, którzy nie zgadzali się na część reform Sejmu Wielkiego, sobiepaństwo Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji, a zwłaszcza przywrócenie w Polsce pełnego ustroju monarchicznego tj. monarchii dziedzicznej.
Zdrajcy przybyli do Petersburga, gdzie prowadzili pilne narady z carską generalicją na temat przywrócenia porządku i starych praw w Polsce, a nawet przekupywali wpływowych rosyjskich dworzan, aby poparli ich plany interwencyjne. Co ciekawe, atakowali reformy z republikańskiego punktu widzenia, a Szczęsny Potocki, będąc na wycieczce w Paryżu, wstąpił 24 grudnia 1790 roku do klubu jakobinów.
Postanowiono przeprowadzić inwazję zbrojną wojsk rosyjskich, które miały wkroczyć do Rzeczpospolitej rzekomo na prośbę zatroskanych o sprawy państwa patriotów, przeciwko despotyzmowi kliki warszawskiej. 27 kwietnia 1792 roku zawiązano w Petersburgu pod auspicjami Katarzyny II konfederację zbrojną. Akt konfederacji sporządził carski generał Wasilij Popow, a jej ogłoszenie miało miejsce 14 maja w przygranicznym miasteczku Targowica na polskich kresach.
Polacy niespecjalnie garnęli się w szeregi Targowicy, ale nie o to przecież chodziło spiskowcom. W treści konfederacji padała prośba do carycy o okazanie pomocy w przywróceniu ustroju sprzed 1788 roku. Akcja była dobrze skoordynowana, dlatego carska armia w sile 98 000 żołnierzy, wkroczyły do Polski już 18 maja. Tego samego dnia, ambasador Bułhakow wręczył Polakom notę dyplomatyczną, w której nazwano interwencję „przyjacielską, sąsiedzką pomocą w obronie wolności i przywróceniu legalnej władzy”.
Po klęsce militarnej i ujawnieniu planów II, a potem III rozbioru Polski, zdrajcy targowiccy wpadli w konsternację, gdyż nie tego się spodziewali. Wielu z nich zrezygnowało z życia publicznego. Inni (np. Stanisław Szczęsny Potocki) poszli w totalne zaprzaństwo, zadeklarowali się Rosjanami i przywdziali rosyjskie mundury wojskowe.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
