Mocarstwa decydując się na złożenie deklaracji wersalskiej miały na względzie sytuację wojenną. Z jednej strony chciały ograniczyć napływ polskich ochotników do armii państw centralnych oraz zachęcić przebywających na emigracji Polaków do wstępowania do formowanej we Francji polskiej armii. Z drugiej – doskonale zdawały sobie sprawę z tego, że nie mogą pozbawić kilkumilionowego narodu własnego państwa, ponieważ groziło to wybuchem kolejnego konfliktu. Bez uregulowania sprawy polskiej niemożliwe było osiągnięcie ładu w Europie Środkowej.

Deklaracja wersalska była ponadto wyrazem poparcia dla wyrażonej kilka miesięcy wcześniej koncepcji prezydenta Stanów Zjednoczonych Thomasa Woodrowa Wilsona – tzw. “Czternastu punktach Wilsona”, w których zawarto punkt dotyczący polskiej niepodległości.

Oba teksty dzieliło jednak podejście do powojennej Polski. Wilson chciał, aby kraj obejmował tereny “bezsprzecznie zamieszkane przez ludność polską”, natomiast przedstawiciele państw Ententy zakładali ogólne powstanie “zjednoczonego i niepodległego państwa polskiego z wolnym dostępem do morza”. Taka nieprecyzyjność deklaracji wersalskiej wynikała z aktualnej sytuacji wojennej. Dość przypomnieć, że w tamtej chwili – wiosną i latem 1918 roku, całość terenów polskich okupowały państwa centralne, które powaliły rosyjski carat. Co więcej, właśnie zaciekle szturmowały front zachodni.

Na zdjęciu poglądowym: premier Francji George Clemenceau, premier Wielkiej Brytanii David-Lloyd George i premier Włoch Vittorio Emanuele.

Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.