Kalendarium historyczne – rocznica sowieckiej akcji propagandowej, obliczonej na przyspieszenie wybuchu powstania zbrojnego w Warszawie.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się działalności radiostacji im. Tadeusza Kościuszki, która nadała komunikat wzywający warszawiaków do powstania przeciwko Niemcom.
Po ataku Niemiec na ZSRR, Komitetu Wykonawczy działającego w Moskwie Kominternu powołał redakcję radiową i 16 podstacji językowych. Celem było formułowanie przekazu propagandowego dla różnych narodów okupowanej Europy. Szefem stacji polskojęzycznej, której nadano imię Tadeusza Kościuszki, została Żydówka Zofia Dzierżyńska, wdowa po słynnym szefie CzeKa, Feliksie Dzierżyńskim.
Na początku 1943 podstacje, w tym polską, oficjalnie włączono do sowieckiego Wydziału Prasy i Radiofonii. W polskojęzycznej redakcji pracowali komuniści polscy i żydowscy, tacy jak: Zofia Dzierżyńska, Jakub Berman, Juliusz Burgin, Tadeusz Daniszewski, Gertruda Finder. W 1944 roku redaktorem stacji był Tadeusz Daniszewski (prawdziwe nazwisko: Dawid Kirszbraun), gdyż Dzierżyńską przeniesiono do Centralnego Biura Komunistów Polski.
Stacja odpowiedzialna była za kłamliwy i propagandowy przekaz, serwowany społeczeństwu polskiemu, żyjącemu pod okupacją niemiecka. 30 lipca 1944 roku w godzinach; 15.00, 20.55, 21.55, i 23.00 wyemitowała komunikat nawołujący ludność Warszawy do zbrojnego powstania przeciw Niemcom. Był on jedną z szeregu przyczyn powstania warszawskiego. Komunikat ten był powtórzeniem nadanej dnia 29 lipca przez Radio Moskwa audycji komunistycznego tzw. Związku Patriotów Polskich o podobnej treści.
Komunikat brzmiał: Warszawa drży w posadach od ryku dział. Wojska radzieckie nacierają gwałtownie i zbliżają się do Pragi. Nadchodzą, aby przynieść nam wolność. Niemcy wyparci z Pragi będą usiłowali bronić się w Warszawie. Zechcą zniszczyć wszystko. W Białymstoku burzyli wszystko przez sześć dni. Wymordowali tysiące naszych braci. Uczyńmy, co tylko w naszej mocy, by nie zdołali powtórzyć tego samego w Warszawie.
Ludu Warszawy! Do broni! Niech cała ludność stanie murem wokół Krajowej Rady Narodowej, wokół warszawskiej Armii Podziemnej. Uderzcie na Niemców! Udaremnijcie ich plany zburzenia budowli publicznych. Pomóżcie Czerwonej Armii w przeprawie przez Wisłę. Przysyłajcie wiadomości, pokazujcie drogi. Milion ludności Warszawy niech stanie się milionem żołnierzy, którzy wypędzą niemieckich najeźdźców i zdobędą wolność.
Rozgłośnia została rozwiązana 22 sierpnia 1944 roku. Wobec utworzenia PKWN oraz skutecznego wywołania powstania w Warszawie, nie była już potrzebna. Spełniła swoją rolę.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
