Kalendarium historyczne: rocznica rozstrzelania przez Polaków 35 Żydów, którzy nie posłuchali komendanta miasta i spiskowali przeciwko polskim władzom.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się okolicznościom towarzyszącym temu wydarzeniu.
Podczas trwania wojny polsko-bolszewickiej na zajętych przez Polskę terenach wschodnich wprowadzono zakaz zgromadzeń w obawie przed rozruchami. Sprzyjający komunizmowi Żydzi nie zamierzali tych zakazów słuchać.
Późnym popołudniem 5 kwietnia 1919 roku do stacjonujących w Pińsku Polskich żołnierzy dotarła informacja o zebraniu około 150 osób narodowości żydowskiej w Domu Ludowym przy ul. Kupieckiej 72. Lokalny komendant natychmiast na to zareagował.
Po wejściu do budynku, żołnierze aresztowali około 65 uczestników zebrania i odprowadzili do komendy wojskowe. Tam dowódca, major Aleksander Łuczyński, powołując się na wojenne zarządzenie o zakazie zgromadzeń, rozkazał rozstrzelać 35 wybranych osób. Egzekucję wykonano pod ścianą pińskiej katedry.
Nie jest do końca znany powód zebrania. Według różnych źródeł miało to być zebranie organizacji syjonistycznej, grupy komunistycznej lub też spotkanie mające na celu dokonanie podziału amerykańskiej pomocy żywnościowej.
Egzekucja wywołała wielkie oburzenie w zagranicznej, a zwłaszcza żydowskiej prasie. Do Polski wysłano amerykańską misję rządową, która miała sprawdzić jak traktuje się Żydów w Polsce. W tzw. raporcie Morgenthaua wydarzenie oceniono jako przestępstwo, za które nikt nie został ukarany. Ponadto raport stwierdził, że w okresie od listopada 1918 do sierpnia 1919 na terenach polskich miało miejsce osiem większych ekscesów antyżydowskich. Autorem raportu był Żyd Henry Morgenthau. Co ciekawe, nawet on nie nazwał wydarzenia pińskiego “pogromem”.
Osobne raporty przygotowały misje Jadwina i Johnsona. Ci autorzy, jako że nie byli Żydami, okazali się bardziej skrupulatni i uwzględnili relacje zarówno polskie jak i żydowskie, a także tło historyczne wzajemnych relacji.
Podkreślili lepsze położenie Żydów w dawnej Polsce, niż w innych krajach. Wskazali na fakt przychylności Żydów wobec bolszewizmu, wcześniejszą współpracę ludności żydowskiej z okupantem niemieckim, a jeszcze wcześniej – wspieranie zaborcy rosyjskiego i rusyfikacji Polaków. Zauważyli też ustawiczne odwoływanie się Żydów do czynników międzynarodowych, co w opinii polskiej traktowane było jako przejaw wrogości wobec odrodzonej Polski.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
