Bolesław Bierut pochodził z chłopskiej rodziny spod Tarnobrzega. Urodził się 18 kwietnia 1892 roku w Rurach Brygidkowskich nieopodal Lublina jako najmłodsze dziecko Wojciecha Bieruta i Marianny Salomei z domu Wolskiej. Od 1910 r. należał do kółka robotniczego prowadzonego przez Jana Hempla, który wywarł istotny wpływ na jego młodzieńcze poglądy – m.in. pod jego wpływem Bierut zerwał z religią i stał się ateistą. W wieku 20 lat wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej – Lewicy.

Działał również w sekcji odczytowej Lubelskiego Towarzystwa Społeczno-Oświatowego „Przyszłość”. Po wybuchu I wojny światowej uchylał się od służby wojskowej i ukrywał się pod nazwiskiem „Jerzy Bolesław Bielak”. Od grudnia 1918 r., po zjednoczeniu PPS – Lewicy z Socjaldemokracją Królestwa Polskiego i Litwy, należał do Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. W czasie istnienia II Rzeczypospolitej wiele razy był aresztowany za działalność komunistyczną.

Po wybuchu II wojny światowej zbiegł na tereny okupowane przez Armię Czerwoną do Białegostoku. Przebywał potem na obszarze okupacji sowieckiej. Przyjął obywatelstwo sowieckie. Od października 1939 roku pracował w Kowlu, a następnie na budowie zorganizowanej przez Ludowy Komisariat Komunikacji ZSRS (listopad 1939 – czerwiec 1940). Po ataku Niemiec na ZSRS, od lata 1941 roku przebywał w Mińsku, jako kierownik Wydziału Żywnościowego w urzędzie miasta (wtedy pod niemiecką administracją), pozostając jednocześnie agentem wywiadu sowieckiego.

W lipcu 1943 roku dostał zadanie operacyjne i został przerzucony do Polski (Grupa Inicjatywna PPR), gdzie wszedł w skład KC Polskiej Partii Robotniczej pod nazwiskiem „Bolesław Birkowski”. Od stycznia 1944 roku przewodniczył Krajowej Radzie Narodowej, organowi władzy utworzonemu przez komunistów.

5 sierpnia 1944 roku Bierut został wezwany przez Józefa Stalina do Moskwy, gdzie uczestniczył w rozmowach z premierem Rządu RP na uchodźstwie Stanisławem Mikołajczykiem. Zapewniał wówczas, iż nic nie wie o wybuchu powstania warszawskiego, co miało utrudnić Mikołajczykowi wykorzystanie faktu zrywu powstańczego jako argumentu w rozmowach o utworzeniu tzw. „rządu tymczasowego” z udziałem sił niekomunistycznych.

Od 28 września do 3 października 1944 roku przebywała w Moskwie delegacja PKWN w składzie: Bolesław Bierut, Edward Osóbka-Morawski, Michał Rola-Żymierski, Andrzej Witos i Wincenty Rzymowski. W nocy z 29 na 30 września podczas kolacji w rezydencji Stalina, w której uczestniczyli trzej pierwsi, a ze strony sowieckiej Stalin, Ławrientij Beria, Wiaczesław Mołotow i Anastas Mikojan, Stalin zakomunikował Bierutowi swą decyzję o radykalizacji kursu politycznego na administrowanym przez PKWN terytorium Polski.

Rozkazał, by PPR zaostrzyła stanowisko wobec Armii Krajowej i „obozu londyńskiego”, zintensyfikowała represje wobec „reakcyjnego podziemia”, w szczególności zaś dokonała natychmiastowego wysiedlenia rodzin ziemiańskich z ich posiadłości i domów, wbrew postanowieniom dekretu PKWN z 6 września 1944 r. o reformie rolnej.

W marcu 1945 roku Stalin wezwał Bieruta do Moskwy i poinformował go o ustaleniach jałtańskich, zalecając mu propagowanie umów tej konferencji w kraju jako podstaw „nowej Polski” – co przez większość społeczeństwa zostało uznane za zdradę narodowych interesów.

Od 19 do 26 kwietnia 1945 roku Bierut ponownie przebywał w Moskwie na czele delegacji polskiej, gdzie Józef Stalin i Edward Osóbka-Morawski podpisali „układ o przyjaźni, wzajemnej pomocy i powojennej współpracy polsko-sowieckiej” (w tym czasie NKWD przetrzymywało w więzieniach 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego aresztowanych pod koniec marca 1945 r., o czym, jak oficjalnie podawano, komunistyczne władze polskie nie wiedziały).

Od 1945 roku Bolesław Bierut mieszkał i urzędował w Belwederze, gdzie na potrzeby propagandowe fotografował się z dziećmi, młodzieżą i kobietami. Stale towarzyszyła mu liczna obstawa, w większości sowiecka, dowodzona przez płk. Faustyna Grzybowskiego (od 1944 roku szefa Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku i Wrocławiu), która zapobiegła trzem próbom zamachów na jego życie (w 1951, 1952 i 1953), zabijając na miejscu zamachowców.

5 lutego 1947 roku Bierut został wybrany przez Sejm Ustawodawczy na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Był nim do czasu wyboru Rady Państwa przez nowo obrany Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, tj. do 20 listopada 1952 roku.

Rządy Bolesława Bieruta charakteryzowały się sowietyzacją Polski i służalczością wobec Moskwy. W trakcie ich trwania stracono ok. 2 500 osób, w tym wielu żołnierzy Armii Krajowej i “Wyklętych” (m.in. Witolda Pileckiego, Augusta Emila Fieldorfa, Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko”). Zdecydowanie opowiadał się za pogłębieniem represji wobec przeciwników politycznych. Ponadto był osobiście odpowiedzialny za sfałszowanie wyników głosowania referendum z 1946 roku oraz nadzorował sfałszowanie wyborów do Sejmu Ustawodawczego z 19 stycznia 1947 roku.

Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.