Kalendarium historyczne: rocznica oficjalnego wyniesienia na ołtarze króla Polski Jadwigi Andegaweńskiej. Msza kanonizacyjna miała miejsce w Krakowie.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się przyczynom, dla których polska królowa została ogłoszona świętą.
Jadwiga była najmłodszą córką króla Polski i Węgier Ludwika Węgierskiego oraz jego żony Elżbiety Bośniaczki. Ojciec liczył się z możliwością przejęcia tronu przez córki (nie miał synów), dlatego zadbał o ich staranne wykształcenie. Jadwiga okazała się bardzo pojętną uczennicą, m.in. biegle władała językiem polskim, węgierskim, niemieckim, serbskim i łaciną. Ponadto interesowała się kulturą, sztuką i nauką.
W 1378 roku w wieku zaledwie 4 lat została zaręczona z księciem austriackim Wilhelmem Habsburgiem. Zgodnie z planami Ludwika, królową polską miała zostać jego córka Maria. Wszystko zmieniło się po śmierci króla w 1382 roku. Wprawdzie zjazd rycerstwa polskiego w Radomsku zdecydował o powierzeniu tronu Marii, jednak Elżbieta Bośniaczka pełniąca funkcję regentki postanowiła zostawić ją przy sobie, a do Polski wysłać Jadwigę. Rokowania trwały prawie dwa lata.
Królewna przybyła do Krakowa dopiero 13 października 1384 roku i została tam koronowana trzy dni później. Pomimo zaledwie 10 lat w chwili objęcia tronu, okazała się osobą bardzo dojrzałą. Z tego też powodu nie ustanowiono nad nią regencji, a jedynie luźną opiekę możnych i przebywającej na Węgrzech matki. Od pierwszych chwil pobytu w Polsce Jadwiga pokochała swoją nową ojczyznę. Stan państwa po panowaniu Ludwika Węgierskiego nie był jednak najlepszy.
Władza monarsza została znacznie uszczuplona przez przywilej koszycki, a w Wielkopolsce wybuchła wojna domowa między rodami Grzymalitów i Nałęczów. Dzięki pomocy doradców oraz osobistej charyzmie Jadwiga uśmierzyła niepokoje wewnętrzne. Była osobą bardzo religijną. Prowadziła skromny tryb życia, w którym łączyła ascezę z działalnością charytatywną. Nie ograniczała się jednak do typowej dla innych średniowiecznych władczyń hojności w fundacjach kościołów i klasztorów.
Przeznaczała swoje środki przede wszystkim na rzecz polepszenia bytu poddanych. Z jej szkatuły budowano i utrzymywano przyklasztorne szpitale, np. w Sandomierzu i Krakowie. Była hojnym mecenasem nauki i zgromadziła wokół siebie elitę intelektualną kraju. Zleciła pierwsze w historii tłumaczenie fragmentów Biblii na język polski (tzw. Psałterz floriański). Wspomogła też finansowo podupadłą za czasów Ludwika Węgierskiego Akademię Krakowską oraz założyła bursę dla polskich studentów przy renomowanym czeskim Uniwersytecie Karola w Pradze.
Polscy dygnitarze chcieli wykorzystać jej osobę na drodze do odnowienia sojuszu z Litwą, skierowanego przeciwko zakonowi krzyżackiemu. Także i panującemu w Wilnie Jagielle podobała się idea ściślejszego związania jego kraju z silnym Królestwem Polskim. W tym celu, niemalże od pierwszych chwil po koronacji Jadwigi, prowadzono rozmowy na temat nowego układu. 14 sierpnia 1385 roku wydano w Krewie akt zawierający wszystkie poczynione wcześniej ustalenia. Na jego mocy Jagiełło miał ożenić się z Jadwigą i zostać królem Polski.
Warunkiem stało się przyjęcie przez niego chrześcijaństwa i rozpoczęcie chrystianizacji Litwy. Akt ten był o tyle ważny, że wyizolował zakon krzyżacki na arenie międzynarodowej. Od tej pory państwo to zostało otoczone krajami chrześcijańskimi, co podkopywało jego propagandowy sens istnienia, czyli misję nawracania pogan. Układy prowadzone z władcą litewskim były trudne dla jedenastoletniej Jadwigi, która musiała podjąć decyzję o wyjściu za mąż za znacznie starszego mężczyznę z innego kręgu kulturowego, do tego neofitę.
Wszystko wskazuje na to, że przyjęła to z pokorą i postanowiła poświęcić się dla dobra kraju. 18 lutego 1386 roku na Wawelu odbył się ich ślub, a 4 marca koronowano Jagiełłę na króla Polski. Wiosną 1387 roku Jadwiga wyruszyła na czele wyprawy zbrojnej na Ruś. Było to dla niej tym bardziej wymagające, że w celu przywrócenia tej dzielnicy Koronie Polskiej musiała wystąpić przeciwko krajowi swojego pochodzenia. Stało się tak, gdyż poprzedni władca Ludwik Węgierski dążył do odłączenia tych ziem od Polski i wyznaczył dla nich węgierskich urzędników.
Chaos, w jakim pogrążył się w tych czasach dwór w Budzie, służył misji rewindykacji Rusi. Wyprawa Jadwigi zakończyła się pełnym sukcesem – praktycznie bez walk opanowano sporne terytorium. Oprócz tego królowa doprowadziła do ekspansji politycznej Polski daleko na południe. Hospodar mołdawski Piotr I, w obawie przed agresją węgierską i wołoską, złożył jej we Lwowie hołd lenny. Co do działalności politycznej Jadwigi, warto wskazać jeszcze jedno wydarzenie.
W 1397 roku zorganizowała w Inowrocławiu zjazd z wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego Konradem von Jungingenem. W trakcie rozmów wynegocjowała zaniechanie walk przygranicznych oraz zwrot Polsce Ziemi Dobrzyńskiej, co jednak nastąpiło dopiero w 1405 roku.
Jadwiga zmarła po porodzie córki w 1399 roku, prawdopodobnie na gorączkę popołogową. Miała zaledwie 25 lat. Ostatnią wolą umierającej było przekazanie części jej osobistego majątku na rzecz Akademii Krakowskiej, zwanej później Uniwersytetem Jagiellońskim. Pochówek królowej stanowił alegorię całego jej życia, przepełnionego ascezą. Złożono ją bowiem do trumny z drewnianymi imitacjami klejnotów królewskich. W 1979 roku została beatyfikowana, a w 1997 roku ogłoszona świętą Kościoła katolickiego.
Była to pierwsza w dziejach kanonizacja, dokonana na terenie Polski, w Krakowie. W trakcie homilii z 8 czerwca 1997 roku, prowadzący ją papież Jan Paweł II powiedział: Najgłębszym rysem jej (króla Jadwigi – przyp. red.) krótkiego życia, a zarazem miarą jej wielkości, jest duch służby. Swoją pozycję społeczną, swoje talenty, całe swoje życie prywatne całkowicie oddała na służbę Chrystusa, a gdy przypadło jej w udziale zadanie królowania, oddała swe życie również na służbę powierzonego jej ludu.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
