W ciągu ostatnich 30-800 mln lat Czerwona Planeta mogła przejść przez 6 do 20 epok lodowcowych. To wynik analizy zdjęć nadesłanych przez sondę Mars Reconnaissance Orbiter.
Jak wyjaśniają planetolodzy z Colgate University, na Ziemi ostatnia epoka lodowcowa miała swój szczyt ok. 20 tys. lat temu. Potem lodowe masy wycofały się w rejony polarne.
Jednak na Marsie było inaczej – lodowce nigdy nie ustąpiły. Przykryte osadami pozostały obecne na zimnej powierzchni planety przez ponad 300 mln lat.
„Wszystkie te skały i piasek niesiony przez lód pozostały na powierzchni. To jakby umieścić lód w chłodziarce pod tymi wszystkimi osadami” – mówi prof. Joe Levy, autor publikacji, która ukazała się w piśmie „Proceedings of National Academy of Sciences”.
Geolodzy nie potrafili jednak stwierdzić, czy wszystkie lodowce powstały w trakcie jednej dużej epoki lodowcowej, czy w trakcie rozłożonych na miliony lat krótkich wydarzeń tego typu.
Epoki lodowcowe to tymczasem wynik zmian w nachyleniu osi planety, więc rozwikłanie historii lodowców może naukowcom wiele powiedzieć o historii planety i jej klimatu. Może nawet udzielić wskazówek o tym, jakiego rodzaju skały, gazy, a nawet potencjalnie mikroorganizmy mogą być uwięzione w lodzie.
„Istnieją naprawdę dobre modele orbitalnych parametrów Marsa dla ostatnich 20 milionów lat” – mówi prof. Levy. Jednak dodaje: „Po tym czasie modele zaczynają stawać się chaotyczne”.
Badacz postanowił zbadać skały na powierzchni lodowców.
Ponieważ, jak naukowcy wstępnie założyli, skały ulegały ciągłej erozji, stopniowe przechodzenie większych skał w mniejsze wraz ze spadkiem wysokości, wskazywałoby na jedną długą epokę lodowcową.
Z pomocą zdjęć przesłanych przez sondę Mars Reconnaissance Orbiter o rozdzielczości 25 cm planetolodzy sprawdzili 45 lodowców. Taka rozdzielczość, jak podrkeśla prof. Levy, pozwoliłaby dostrzec obiekt wielkości stołu.
Ponieważ jednak sztuczna inteligencja nie radziła sobie nawet z analizą zdjęć, zadania tego podjęło się dziesięcioro studentów, którzy policzyli i zmierzyli ok 60 tys. skał.
„Przeprowadziliśmy coś w rodzaju wirtualnych badań terenowych, chodząc w górę i w dół tych lodowców i analizując głazy” – opowiada prof. Levy.
Niestety, jak się okazało, skały układają się inny, pozornie wręcz losowy sposób.
Badacze jednak zdali sobie sprawę, że wcale nie liczy wielkość skał, bo podróżujące wewnątrz lodowca kamienie nie ulegały erozji. Jednocześnie ich rozkład jest nieprzypadkowy, lecz układją się w wyraźne pasma, wyznaczając granice osobnych okresów płynięcia lodu,.
Okresy te odpowiadają zmianom nachylenia osi planety.
Na podstawie tych informacji naukowcy twierdzą, że Mars w ciągu ostatnich 300-800 mln lat przeszedł przez 6 do 20 zlodowaceń.
„Nasza publikacja prezentuje pierwszy geologiczny dowód na to, jak orbita i oś Marsa mogły się zachowywać w czasie setek milionów lat” – podkreśla prof. Levy.
To nie jedyne informacje, jakie można uzyskać.
„Lodowce to małe kapsuły czasowe z zapisem tego, co znajdowało się w marsjańskiej atmosferze. Wiemy teraz, że mamy dostęp do setek milionów lat marsjańskiej historii bez konieczności wiercenia głęboko w skorupie. Możemy po prostu odbyć wycieczkę po powierzchni” – tłumaczy.
Naukowiec wskazuje nawet na możliwość znalezienia kiedyś śladów życia. „Jeśli na Marsie obecne były jakieś biomarkery, także będą uwięzione w lodzie” – zaznacza.
Jednocześnie odkrycie pomoże przyszłym marsonautom. Kiedy będą np. wydobywać z lodowców wodę, będą wiedzieli, aby uważać na ukryte w nich pasy skał, które mogą stwarzać ryzyko w czasie wierceń.
Badacze obecnie pracują nad stworzeniem map pozostałych lodowców planety.
Liczą przy tym, że z pomocą zebranych już danych uda im się wytrenować sztuczną inteligencję, tak aby analizowała kolejne zdjęcia.
W ten sposób uda się zrobić kolejny krok w stronę zrozumienia historii Marsa.
„Wiele pracy trzeba jeszcze wykonać, aby rozwikłać szczegóły przeszłości klimatu Marsa. Dotyczy to określenia kiedy i gdzie było wystarczająco ciepło i mokro, aby powstały solanki i ciekła woda” – mówi naukowiec.
Więcej na ten temat:
https://www.colgate.edu/news/stories/colgate-planetary-geologist-publishes-groundbreaking-analysis-mysterious-martian
https://www.pnas.org/content/118/4/e2015971118
/Nauka w Polsce – PAP/
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
