Nosorożec włochaty żył w Europie bardzo długo, bo od około 470 tys. lat temu – aż po koniec ostatniej epoki lodowcowej, ok. 14 tys. lat temu. “Niestety w przypadku Polski mamy bardzo niewiele dokładnie zbadanych szczątków tych zwierząt, co jest zadziwiające, bo są licznie znajdywane od lat” – wskazała w rozmowie z Nauką w Polsce prof. Kamilla Pawłowska z Instytutu Geologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Historia tych zwierząt w innych europejskich krajach również jest niewystarczająco poznana, dlatego prof. Pawłowska wyszła z inicjatywą szeroko zaplanowanych badań. Jak wyjaśniła, nowe badania dotyczą zarówno dużego obszaru – jakim jest Europa, jak i zakresu – bo obejmują m.in. oznaczenie szczątków, badania wieku i płci zwierząt, przebytych chorób, relacji z ludźmi.

Projekt ten – WOOLRHINOPOLI – jest finansowany przez Narodowe Centrum Nauki i realizowany w konsorcjum z Centrum Nowych Technologii (CeNT) z Warszawy z udziałem 10 europejskich naukowców z Hiszpanii, Francji, Holandii, Mołdawii, Czech, Niemiec, Rumunii, Włoch i Wielkiej Brytanii.

Jak ocenia prof. Pawłowska, już po kilku miesiącach badań terenowych dokonano ważnych ustaleń.

“Podczas cotygodniowych badań w terenie poszukuję nowych stanowisk ze szczątkami nosorożców, a także odwiedzam muzea i inne instytucje – gdzie przechowywane są szczątki plejstoceńskich ssaków – w poszukiwaniu nosorożców. Czasami okazuje się, że wbrew wstępnym ustaleniom szczątki należą jednak do innych gatunków wymarłych zwierząt lub nie były przez lata badane, jeśli w ogóle. To pokazuje, jak ważne są nasze badania w tym projekcie” – podkreśliła prof. Pawłowska.

Badaczka ustaliła na przykład, że czaszka z Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu należy do nosorożca leśnego. To jeden z bardzo niewielu takich okazów znanych z naszego kraju.

Nie jest do końca jasne, co przyczyniło się do wymarcia tego gatunku. Wskazywane są zmiany klimatu i działalność człowieka. “Na kontakt przodków człowieka z nosorożcami wskazują na przykład malowidła jaskiniowe znane z Europy. Oczekujemy więcej dowodów, ale na to potrzeba solidnych badań, które robimy” – dodała.

Nosorożce włochate były potężnymi zwierzętami o masywnej budowie ciała. Miały krótkie nogi, wysoki kark i dużą głowę, z dwoma rogami. Były pokryte gęstą sierścią. Żywiły się głównie trawami, ale także liśćmi krzewów. Były przystosowane do zimnych i surowych warunków atmosferycznych.

Projekt WOOLRHINOPOLI potrwa do 2026 roku i zakończy się stworzeniem kompleksowej bazy danych o kopalnych nosorożcach Polski i innych krajów Europy. W jego ramach naukowcy m.in. przeanalizują kształt czaszek tych wymarłych zwierząt, określą precyzyjnie ich czas występowania dzięki datowaniom i zrobią badania genetyczne.

PAP – Nauka w Polsce