W polskim społeczeństwie wiedza o relacjach między Polską a Wolnym Miastem Gdańsk (WMG) najczęściej ogranicza się do wiedzy o walkach we wrześniu polskiej składnicy wojskowej na Westerplatte i obrony poczty polskiej. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę, że w WMG tętniło polskie życie, skupione szczególnie w organizacjach narodowych, co przyczyniło się do tego, że nawet w okresie PRL nie ukazywano zmagań polskiej społeczności w WMG, gdyż byłby to hołd wobec narodowych działaczy, będących solą w oku komunistycznych kacyków rządzących w oparciu o sowieckie bagnety.
Jednym z takich działaczy na terenie WMG był Antoni Michna (1870-1940). Urodził się w okresie największej walki z polskością na terenie państwa niemieckiego. Walka o polskość, której był świadkiem ukształtowała jego charakter na całe życie. W 1912 roku podjął funkcję nauczyciela w szkołach finansowanych później przez władzę WMG. Na tym stanowisku, pomimo szykan stosowanych przez władze WMG, pozostał aż do wybuchu II wojny światowej.
Był aktywnym działaczem narodowym i katolickim. Zdając sobie sprawę ze znaczenia, jakie dla Polaka stanowi religia katolicka i symbole z nią związane podjął się inicjatywy budowy kościoła na terenie Gdańska. Od 1912 stał na czele Towarzystwa Budowy Kościoła, który został poświęcony 30 lipca 1933 roku pod wezwaniem św. Anny.
Od 1928 roku pełnił obowiązki skarbnika Zarządu Gminy Polskiej w WMG. Była to jedyna instytucja tego typu w WMG. Dlatego też w momencie pojawienia się podziałów politycznych Antoni Michna starał się trzymać idei pracy narodowej ponad podziałami. Próby te przyniosły rezultat w 1938 roku, kiedy nastąpiło zjednoczenie polskich organizacji w Związek Polaków Gminy Polskiej w Gdańsku gromadzący łącznie 11 tysięcy członków.
Wraz z rozpoczęciem wywołanej przez Niemcy wojny Antoni Michna znalazł się w gronie polskich nauczycieli, którzy nie wyjechali do Gdyni, lecz pozostali w Gdańsku manifestując tym samym, że w mieście tym byli, są i będą zawsze Polacy. Za swoją działalność propolską został aresztowany przez Niemców i osadzony w niemieckim obozie koncentracyjnym w Stutthof. Jako członek polskiej inteligencji był on przeznaczony na śmierć. Zginął 14 kwietnia 1940 roku. Obecnie jego grób znajduje się na cmentarzu na gdańskiej Zaspie (nr 968, kwatera numer XI-139, rząd V).
Obecnie w kościele pw. św. Anny i Joachima w Gdańsku znajduje się tablica upamiętniająca tego wielkiego polskiego bohatera, który niezłomnie poprzez swoje życie, zderzając się z niemieckim żywiołem, który w dążeniu do zupełnego wymazania śladów polskości w Gdańsku odebrał mu życie, okazał się zwycięzcą ponadczasowym, dającym jasny i wyraźny znak, że w Gdańsku biło, bije i bić zawsze będzie polskie serce poprzez codzienny trud takich osób jak Antoni Michna.
Krzysztof Żabierek
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
