Maleńkie gliniane naczynia, odkryte w dziecięcych grobach w Bawarii, pochodzące sprzed ponad 2 tys. lat, pełniły funkcję dzisiejszych butelek do karmienia noworodków i dzieci – informują archeolodzy w najnowszym wydaniu pisma „Nature”.
W trakcie wykopalisk w Europie archeolodzy od lat odkrywają niewielkie ceramiczne miseczki z wydłużonym dziubkiem i niewielkim otworem. Najstarsze z nich, znalezione w Niemczech, mają nawet 7,5 tys. lat. Pochodzą zatem z czasów, kiedy na Starym Kontynencie dopiero pojawiła się znajomość uprawy roli i hodowli. Część z nich wykonano w fantazyjny sposób – w formie przywodzącej na myśl różne zwierzęta.
Tego typu naczynka, zdaniem naukowców, mogły nadawać się do karmienia dzieci, np. po ich odstawieniu od piersi. Do tej pory były to jednak tylko przypuszczenia. W najnowszym wydaniu magazynu „Nature” międzynarodowy zespół badaczek i badaczy opublikował specjalistyczne wyniki badań kilku naczyń tego rodzaju, odkrytych w grobach dziecięcych w Bawarii (Niemcy). Pochodziły one z okresu żelaza (800-450 lat p.n.e.) i późnego okresu epoki brązu (1200-800 lat p.n.e.). Pochowane w nich dzieci były w wieku 0-6 lat.
Na dwóch spośród naczyń naukowcy wykryli kwasy tłuszczowe z produktów pochodzenia zwierzęcego, które mogą być pozostałościami po świeżym mleku. Na trzecim naczyniu zachowały się organiczne pozostałości po mleku nie pochodzącym od przeżuwaczy (czyli głównie krów czy kóz), ale prawdopodobnie świń lub człowieka.
Naczynia do karmienia małych dzieci, późny okres Epoki Brązu. Naczynia pochodzą z Wiednia, Oberleis, Vösendorf i Franzhausen-Kokoron, datowane są na ok. 1200– 800 r p.n.e. Fot. Katharina Rebay-Salisbury
Naukowcy sugerują, że miseczki mogły służyć do dokarmiania małych dzieci mlekiem w okresie odstawiania od piersi. Zastrzegają jednak, że dzieci nie mogły spożywać wyłącznie mleka zwierzęcego, bo wiązałoby się to z zagrożeniem dla ich zdrowia. Choć mleko zwierzęce i ludzkie zawiera identyczną liczbę lipidów, to jednak w tym drugim więcej jest węglowodanów w formie laktozy – i zdecydowanie mniej białka. Również ze względu na inne składniki noworodki nie powinny pić mleka zwierzęcego, gdyż jest one trudne dla nich do strawienia.
Zdaniem naukowców ludzie zaczęli spożywać mleko zwierzęce już pod koniec epoki paleolitu (ok. 10 tys. lat p.n.e.). Według niektórych źródeł stało się to nawet jeszcze 2 tysiące lat wcześniej. Moment „odkrycia” mleka wiązał się z początkiem hodowli i udomowienia zwierząt.
O tym, że mleko i jego przetwory były jednym w ważnych elementów diety ludzi w pradziejach, również na terenie Polski, dowiedzieliśmy się kilka lat temu dzięki analizom znalezionych na Kujawach, specjalistycznych naczyń ceramicznych z obecnymi na całej powierzchni dziurkami. Okazało się, że ponad 7 tys. lat temu z ich pomocą wytwarzano sery. Publikacja na ten temat wówczas (w 2012 r.) również ukazała się w „Nature”.
Nauka w Polsce – PAP
autor: Szymon Zdziebłowski
fot. Helena Seidl da Fonseca
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
