Historia II Korpusu Polskiego większości Polaków kojarzy się jedynie z osobą dowódcy tj. Władysława Andersa i walkami pod Monte Cassino. Jednak zanim polski korpus znalazł się pod tym włoskim masywem, zapisując chwalebną kartę polskiego oręża, przeszedł on długą drogę przez tereny Azji i Afryki, znacząc swój szlak tysiącami krzyży tych, którym nie dane było powrócić do wolnej i suwerennej Ojczyzny.
Dla tysięcy Polaków, będących ofiarami sowieckiego terroru decyzja o opuszczeniu Związku Sowieckiego była spełnieniem modlitw wznoszonych w łagrach i obozach pracy. Pomimo jednak wyjścia z tego niegościnnego obszaru, dla wielu Polaków skutki pracy ponad siły i nieodżywienie spowodowały, że na obcej ziemi, choć jako wolni ludzie, umierali, na zawsze zachowując tam ślad polskiej obecności i martyrologii naszego narodu.
Dzięki pomocy od Pani Aleksandry Taskin, która udostępniła zdjęcia ze swojej wizyty na polskim cmentarzu w Teheranie (http://olazplecakiem.pl/iran/cmentarz-doulab/?fbclid=IwAR1KvZX2skCAE_SccMObf5tt82turHKUG8QYBtafu4UNMiIguTQyy2fZedA), pragniemy przedstawić historię kilku osób pochowanych w dalekim Iranie.
Na polskim cmentarzu w Teheranie spoczywa 1937 osób, z czego 409 stanowili żołnierze polscy. Byli oni wszyscy ofiarami wywózek dokonanych przez Związek Sowiecki po wejściu na teren Polski po 17 września 1939 roku. Wśród tego grona znalazł się m.in. Tadeusz Gutowski, urodzony 23 czerwca 1924 roku w miejscowości Stryj (ówczesne województwo Stanisławowskie). Zmarł 15 sierpnia 1942 roku w miejscowości Kazvin (Iran)[1].
Kolejnym polskim żołnierzem, który spoczął w irańskiej ziemi był szeregowiec Rudolf Szypulski. Urodził się 3 sierpnia 1902 roku w miejscowości Gorlice. Trafił do niewoli sowieckiej 19 września 1939 roku w miejscowości Łuniniec. Od października 1939 roku przebywał m.in. w obozie dla jeńców polskich Równe-Lwów. W szeregach Armii Andersa znalazł się po rejestracji, jaka nastąpiła w miejscowości Tockoje 2 września 1941 roku. Zmarł 27 października 1942 roku i pochowano go w miejscowości Kazvin[2].
Jednym z symboli sowieckiego terroru wobec polskich mieszkańców okupowanej Rzeczypospolitej była masowa wywózka, która rozpoczęła się 10 lutego 1940 roku. Ofiarą tej akcji był m.in. kapral Władysław Furman. Urodził się w 1914 roku. Został zesłany do republiki Komi z terenów powiatu Buczacz (województwo tarnopolskie). Doczekał
zwolnienia 6 września 1941 roku. Pomimo jednak odzyskanej wolności, w wyniku wymęczenia organizmu zmarł 6 września 1942 roku w miejscowości Kazvin[3].
W tym gronie znalazły się również polskie kobiety, które stały się ofiarami sowieckiego planu zniszczenia narodu polskiego. W gronie kobiet, które pomimo opuszczenia Związku Sowieckiego zmarły w Iranie znalazła się urodzona w 1899 roku (Inna wersja podaje 1897 rok) Aniela Piórecka. Pochodziła ona z terenów województwa wołyńskiego. Została zesłana 22 lutego 1940 roku do Archangielska. Dnia 13 września 1941 roku doczekała się wolności. Zmarła w Iranie rok później[4].
Powyższe przykłady Polaków, którzy na własnej skórze doświadczyli tragedii II wojny światowej jest tylko suchym wykazem informacji, na jakie udało się w ramach podjętych prac dotrzeć. Musimy sobie uświadomić, że za każdym polskim nazwiskiem kryją się skrajne emocje towarzyszące im przez cały okres trwania ich katorgi. Musimy mieć świadomość, że każdy z tych ludzi, żyjący już tak dawno od nas, miał swoje marzenia, rozterki i smutki, które zniszczyła niespodziewanie wojna, wyrywając ich na zawsze z ich odwiecznych siedzib. Dlatego tak ważne jest kultywowanie pamięci o naszych przodkach, o naszej historii, gdyż bez niej jako naród rozmyjemy się w tyglu Europy i świata. A nie po to nasi przodkowie ginęli…
Krzysztof Żabierek
Zdjęcia pochodzą ze strony:
[1] https://indeksrepresjonowanych.pl/int/wyszukiwanie/94,Wyszukiwanie.html ; Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy polskich sił zbrojnych na obczyźnie w latach 1939-1946, Londyn 1952, s. 147.
[2] https://indeksrepresjonowanych.pl/int/wyszukiwanie/94,Wyszukiwanie.html ; Ibidem, s. 158.
[3] https://indeksrepresjonowanych.pl/int/wyszukiwanie/94,Wyszukiwanie.html ; Ibidem, s. 146.
[4] https://indeksrepresjonowanych.pl/int/wyszukiwanie/94,Wyszukiwanie.html
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
