Na zdjęciu widzimy wiele galaktyk, ale dodatkowo możemy dostrzec rozciągnięte łuki. Te ostatnie to efekt soczewkowania grawitacyjnego. Gromada galaktyk, znajdująca się bliżej, powiększa obrazy galaktyk położonych dalej i je zaburza.

Taki efekt występuje, gdy masywny obiekt astronomiczny (np. właśnie gromada galaktyk) powoduje odpowiednio duże zakrzywienie czasoprzestrzeni, aby zadziałać niczym gigantyczna soczewka. Aby dostrzec soczewkowanie grawitacyjne, obiekt soczewkujący i soczewkowany muszą znajdować się bardzo blisko linii widzenia.

Jedną z konsekwencji soczewkowania grawitacyjnego jest powiększanie odległych obiektów astronomicznych, co ułatwia astronomom badania galaktyk z krańców Wszechświata, które inaczej byłyby zbyt trudne do dostrzeżenia.

Na zaprezentowanym zdjęciu widać gromadę galaktyk SDSS J1226+2149, odległą od nas o 6,3 miliarda lat świetlnych, widoczną w kierunku gwiazdozbioru Warkocza Bereniki. Powoduje ona soczewkowanie grawitacyjne i znacznie wzmacnia jasność dalszej galaktyki, nazwanej Cosmic Seahorse (Kosmiczny Konik Morski).

Obserwacje zostały przeprowadzone przy pomocy instrumentu NIRCam w bliskiej podczerwieni. To podstawowy instrument Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba. Dodatkowo oparto się też na starszych danych z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a.

Zdjęcie pokazuje przykład możliwości, jakie ma Teleskop Webba. Badania własności i ewolucji odległych galaktyk to jedno z podstawowych zagadnień naukowych, jakie stoją przed tym instrumentem.

Projekt prowadzony jest przez NASA, która współpracuje w jego ramach także z Europejską Agencją kosmiczną (ESA) i Kanadyjską Agencją Kosmiczną (CSA). Teleskop wystrzelono w kosmos pod koniec 2021 roku z europejskiego kosmodromu w Gujanie Francuskiej, przy pomocy europejskiej rakiety Ariane 5.

Fotografia została “zdjęciem miesiąca” Europejskiej Agencji Kosmicznej w marcu.

PAP – Nauka w Polsce