Bitwa pod Osuchami była największą bitwą partyzancką, stoczoną podczas II wojny światowej na obszarze dzisiejszej Polski.
21 czerwca 1944 r. biorące udział w operacji przeciwpartyzanckiej Sturmwind II oddziały niemieckie, w sile trzech dywizji piechoty (ok. 30 tys. żołnierzy), otoczyły kompleks Puszczy Solskiej, w którym znajdowały się zgrupowania AK – BCh oraz AL i partyzantów sowieckich. Niemieckie okrążenie przebiegało na linii Tarnogród – Susiec – Krasnobród – Zwierzyniec – wschodnia część Biłgoraja tworząc wielokąt o rozmiarach ok. 30 na 45 km. Okrążywszy las szczelnym pierścieniem i korzystając ze wsparcia artylerii, Niemcy ruszyli w głąb lasów.
Nocą 22 czerwca żołnierze AL w rejonie Górecka Kościelnego przerwali się przez zaciskający się pierścień okrążenia. W nocy z 22 na 23 partyzanci sowieccy uderzyli na Niemców w rejonie Hamerni, lecz nie udało im się przełamać okrążenia. Z niebezpiecznego terenu wyszli w nocy z 23 na 24 między wsiami Borowiec i Huta Różaniecka, kierując się na Karpaty.
W kotle pozostało zgrupowanie AK – BCh pod dowództwem komendanta Inspektoratu Zamojskiego AK mjr Edwarda Markiewicza ps. „Kalina” w sile 1130 ludzi. Mjr „Kalina” liczył, że Niemcy nie zdecydują się na penetrację dziewiczych obszarów Puszczy i wydał swoim żołnierzom rozkaz wycofania się w głąb lasów. Podobnie zaczęli czynić mieszkańcy śródleśnych wiosek, którzy opuszczali swoje domy i chronili się w lasach. Wbrew oczekiwaniom dowódcy zgrupowania żołnierze niemieccy systematycznie zaciskali pierścień okrążenia i w efekcie w dniu 24 czerwca partyzanci znaleźli się na zalesionym, mocno bagnistym terenie w widłach rzek Tanew i Sopot.
W nocy z 24 na 25 czerwca pod Osuchami, partyzanci podjęli próbę przerwania okrążenia. Tylko części sztuka ta się udała. Od 25 do 28 czerwca oddziały niemieckie z psami przeczesywały las w poszukiwaniu ukrywających się na drzewach, w zaroślach i na bagnach ludzi. Pojmani partyzanci byli albo zabijani na miejscu, albo torturowani i rozstrzeliwani. W trwających tydzień walkach zginęło kilkuset polskich partyzantów.
„Bitwę pod Osuchami trzeba przywołać do pamięci zbiorowej” – uważa p.o. szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Kasprzyk, który uczestniczył w niedzielę w obchodach 73. rocznicy bitwy partyzanckiej pod Osuchami.
Kasprzyk podkreślił, że bitwa pod Osuchami, upamiętniona na jednej z płyt Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie, „to historia nie lokalna, to historia ogólnonarodowa”.
„Osuchy trzeba przywołać do pamięci zbiorowej, przypomnieć o tej największej bitwie partyzanckiej stoczonej w czasie II wojny światowej, dlatego że żołnierze, którzy tu walczyli i ginęli, to byli ci, którzy dbali o to, aby naród polski nie stracił ducha” – powiedział PAP Kasprzyk.
Kasprzyk wziął udział w uroczystości według ceremoniału wojskowego na cmentarzu poległych żołnierzy w Osuchach. Do zebranych tam osób powiedział, że „testamentem dla nas współczesnych” są słowa przysięgi, jaką składali żołnierze Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich, którzy przysięgali być wiernym Rzeczypospolitej.
„Tę przysięgę wierności każdy z nas musi składać każdego dnia. Przysięgać być wiernym Rzeczpospolitej. Dzisiejsza Polska nie wymaga od nas, tak jak od tamtego pokolenia, daniny krwi, ale wymaga nieustannie wierności. Bądźmy wierni i ten ślub wierności złóżmy dzisiaj na grobach tych, którzy zginęli, na grobach bohaterów naszej wolności” – powiedział Kasprzyk.
W uroczystościach w Osuchach wzięli udział licznie zgromadzeni mieszkańcy, kombatanci, przedstawiciele organizacji i stowarzyszeń patriotycznych, przedstawiciele lokalnych władz, parlamentarzyści z Lubelszczyzny. Żołnierze oddali salwę honorową, odczytano apel poległych.
Po zakończeniu części oficjalnej mieszkańcy uczestniczyli w „Pikniku militarnym”, podczas którego odbyła się m.in. inscenizacja historyczna nawiązująca do bitwy sprzed 73 lat, z udziałem grupy historycznej „Wir”.
Podczas obchodów wręczono też nagrody finalistom XVIII Powiatowego Konkursu O AK i BCh na Ziemi Biłgorajskiej. Konkurs poprzedza organizowane rokrocznie uroczystości rocznicowe w Osuchach. Jego celem jest podtrzymywanie zwłaszcza w młodym pokoleniu ducha patriotyzmu i dumy z bohaterskiego dziedzictwa przodków. W tegorocznej edycji w konkursie wzięło udział 46 uczniów, w trzech kategoriach wiekowych, z 23 szkół powiatu biłgorajskiego.
Uroczystości 73. rocznicy bitwy pod Osuchami objął honorowym patronatem Prezydent RP Andrzej Duda.
/WK, Radio Maryja/
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
