Pomimo, że od zakończenia II wojny światowej mijają kolejne lata, wiele aspektów związanych z tym konfliktem wciąż jest mało znanych szerokiej opinii publicznej. Jednym z mało podejmowanych tematów jest rzeczywista “neutralność” państw, które nie włączyły się w działania wojenne. Jednym z takich państw w Europie była Portugalia.
Wolfram – pierwiastek ten jest wykorzystywany do utwardzania stali w rakietach balistycznych oraz wiertłach. Wchodzi on również w skład pancerzy. Jego posiadanie było istotne dla III Rzeszy Niemieckiej, aby mogła w dalszym ciągu prowadzić swoją zbrodniczą działalność na terenach okupowanych.
Portugalia, nawet w momencie zarysowywania się pewnego upadku III Rzeszy Niemieckiej, ciągle wspierała swoimi złożami nazistów za ogromne ilości złota rabowane w Europie przez Niemców. W 1944 roku, jak podawał “Dziennik Żołnierza APW”, minister gospodarki wojennej Dingle M. Foot oświadczył w kwietniu, że Portugalia nadal wysyła do Niemiec taki sam kontyngent wolframu, jak dotychczas. Sytuacja ta doprowadziła do podjęcia decyzji, że na rząd portugalski bezpośrednio będą kładzione naciski ze strony Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii aby doprowadzić do zakończenia wspierania niemieckich nazistów cennym minerałem[1].
W celu wpłynięcia na zmianę decyzji, rząd Wielkiej Brytanii wstrzymał w kwietniu 1944 roku dostawy węgla do Portugalii, argumentując to potrzebą zaopatrzenia własnego przemysłu w decydujących momentach II wojny światowej. Decyzja ta w kołach szwajcarskich odbierana była jako represyjna, ponieważ według (…) wiadomości posiadanych przez wywiad brytyjski, Portugalia nie zużywała sama otrzymanego węgla, lecz dostarczała go Hiszpanii, skąd szedł dalej do Niemiec[2].
Naciski na Portugalię doprowadziły do podjęcia rozmów między przedstawicielami rządów Wielkiej Brytanii i Portugalii na rzecz zupełnego zaprzestania wspomagania niemieckich nazistów[3]. Rozmowy te, prowadzone przez większość maja 1944 roku, nie przynosiły zadowalających rezultatów, wzbudzając niezadowolenie w Izbie Gmin[4]. W dalszych rozmowach z rządem Portugalii włączyła się Brazylia, która choć działając na własną rękę poprzez swojego ambasadora w Lizbonie (…) stale jednak informuje rządy W. Brytanii i Stanów Zjednoczonych o stanie rozmów. W swoich rozmowach zwróciła uwagę na wstrzymanie przez Portugalię dostaw wolframu do Niemiec nazistowskich, przyłączając się do apelu rządów Stanów Zjednocznych i Wielkiej Brytanii[5]. Prowadzone rozmowy doprowadziły do tego, że rząd portugalski zdecydował się od 5 czerwca 1944 roku wstrzymać eksport cennego minerału do Niemiec, o czym w Izbie Gmin poinformował minister Eden[6].
Wspomniana historia jest czarną kartą w historii Portugalii, która choć okres ten może uznać za znaczący dla rozwoju swojej gospodarki, swoimi decyzjami gospodarczymi doprowadzała do morza wylanej krwi i łez na terenach okupowanych przez nazistowskie Niemcy.
Krzysztof Żabierek
[1] Portugalia, wolfram i…Niemcy, Dziennik Żolnierza APW, 1944, nr 35, s.1.
[2] W.Brytania wstrzymała dostawy węgla do Portugalii, Dziennik Żołnierza APW, 1944, nr 43, s.4.
[3] O zlikwidowaniu dostaw dla Rzeszy, Dziennik Żołnierza APW, 1944, nr 53, s.1.
[4] Sprawa dostawy wolframu przez Portugalię, Dziennik Żołnierza APW, 1944, nr 51, s.4.
[5] Polityka Portugalii a sprawa dostaw wolframu, Dziennik Zołnierza APW, 1944, nr 82, s.4.
[6] Portugalia wstrzymała eksport wolframu, Dziennik Żołnierza APW, 1944, nr 89, s.4.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
