Występowanie żelaza w atmosferze egzoplanety KELT-9b wykazał międzynarodowy zespół naukowców. O odkryciu poinformowała Netherlands Research School for Astronomy (NOVA).
W marcu Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) ogłosiło, iż na jednej z planet pozasłonecznych (WASP-76b) padają deszcze z żelaza. Teraz inny zespół badawczy donosi o bezpośrednim wykryciu żelaza w atmosferze egzoplanety KELT-9b.
Planeta KELT-9b została odkryta w 2016 roku w ramach projektu Kilodegree Extremely Little Telescope (KELT). Obiekt jest tzw. „gorącym jowiszem”, czyli dużą gazową planetą, która krąży bardzo blisko swojej gwiazdy. KELT-9b jest bardzo gorącą planetą nawet w swojej kategorii, bowiem panują na niej temperatury dochodzące do 10 tysięcy stopni Celsjusza, co jest rekordem spośród znanych planet. Okres obiegu planety wokół gwiazdy to zaledwie około półtora dnia. Od układu dzieli nas mniej więcej 620 lat świetlnych.
Naukowcy już wcześniej przypuszczali, że w atmosferze planety znajduje się żelazo, gdyż kilka lat temu wykryto oznaki jego występowania, gdy prowadzono obserwacje tranzytu planety (jej przejścia przed gwiazdą).
W nowych obserwacjach udało się bezpośrednio zbadać światło docierające od planety i zidentyfikować linie emisyjne żelaza neutralnego po stronie dziennej planety. Nie było to proste, gdyż planeta ginie w blasku gwiazdy. Dodatkowo, gdy w stronę Ziemi skierowana jest nocna strona planety, jest ona zbyt ciemna do obserwacji, więc spośród i tak bardzo krótkiego okresu obiegu wokół gwiazdy, astronomowie mieli do dyspozycji jedynie 8 godzin na obserwacje gorętszej strony dziennej, zanim planeta skryła się za gwiazdą.
Grupa badawcza, którą kierował Lornezo Pino z Uniwersytetu Amsterdamskiego, prowadziła obserwacje 22 lipca 2018 r. na wyspie La Palma, korzystając z włoskiego teleskopu o nazwie Telescopio Nazionale Galileo. Na tym teleskopie działa niezwykle dokładny spektrograf HAPRS-N. Naukowcy analizowali linie widmowe i dzięki tzw. technice korelacji wzajemnej (ang. cross-correlation) udało im się ustalić, które z nich pochodzą od atmosfery planety.
Opierając się na zebranych danych na temat żelaza astronomowie sądzą, że w atmosferze planety KELT-9b dodatkowo rozgrzewa ono górne warstwy, czyniąc je cieplejszymi niż dolna część atmosfery. Dzieje się to na skutek absorpcji światła słonecznego. Na Ziemi również występuje podobny proces, tylko bierze w nim udział nie żelazo, a ozon.
Wyniki badań zostaną opublikowane w czasopiśmie „The Astrophysical Journal Letters”.
Źródło:
https://www.astronomie.nl/amsterdam-researchers-observe-iron-in-exoplanetary-atmosphere-80
https://arxiv.org/abs/2004.11335
/Nauka w Polsce – PAP/
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
